Трыквшта апны апсыуа, абаза кытква рбзазагIвчва акъалаква рахьыла йайтыпахуамцара рыжвлара акъару йалдзгIазтынгьи уахьчIва рбзазара апны уыла йгIащтIнахитI апхъанчIви цIас щарда шгIархчаз.
Ардзынба Аста
Трыквшта апны йтыбгIу хаквкI апны атдзы апахь щаца гьагьара пшдза дукI амазтын ауаъа апсыуа йа абаза тгIачвакI бзазауата йалырныс закIы гьазхIвам. Ауат рхаквква ракIвпI тыбгIата йкIвыршу. Араса йзаъугьи асас йгIарайгвара йанархару апхъанчIви цIасква рынкъвгара акIвпI.
Ахакв асас йыхъазла: Трыквшта апынгьи Апсны апны йапшпI
МагIны зму агIаншараква рагIан – таца днардылуазтынгьи, асаби ййра йагвыргъьахъвызтынгьи, юбилейкI дыртлапIузтынгьи, апсы днардасуазтынгьи – апсыуа йунагIва апны швыгIв пхьадзара йнадзауата ауагIа айззун. Ауи аъара уагIа раныргIалра уазхъвыцуашта йаъан. Апахь апны йадгалу айшваква дыргылуан. Атыдз хвыцква, абораква, ахIамачква агьиква унаскIьата йдыргылуан, атдзы апахь хвитта йгIанырыжьуан.
Ауи ацIас хIабашталагIвчва Трыквшта апынгьи йынкъвыргун. Апсыуа мхIаджьырква гвып-гвып тшадыркIылуамцара рбзазартаква андыргIалуан. Ауи абзирала рыжвлара бзазара ацIасква рхчауа, йынкъвыргауа йгIамгIвайсуан.
ГIвба-гIвба хьзы зму акытква
Трыквшта апны рыцIа йпхатшу апсыуа кытква йрыуазакIыпI Балбала, йа, атачIв апсыуаква йшырхIвауала, Калдахуара. Ауи йара араса йзхьзыта Апсны йаъу акыт йгIатыцIыз амхIаджьырква ХIХ асквшышв агIан йгIандыршатI: апсыуаква рпсадгьыл ргвы йштаз йагIарбагата ари ашIыпIагьи апсыуа хьзы ахъырцIатI – Сакария.
Ауи трыкв диаспора рпны щардала уанйитI, ауи йгIалцIла Трыквшта апынгьи апсыуаква бзита йырдыруа ахьызква нкъвыргауата кыт щарда аъапI – Члоу йа Джьгьарда. Ауаса акъральыгIва швъаквала йынкъвыргауа трыкв хьзыпI.
Апсабара квпшыраква Апсны апсабара йашIырпшыпI
Май агIаталымта амшын атрыкв тшпква рпны акъвашвхIа къагIитI. Зчва къапщу арат ахIврапшдзаквала йхърыспI Балбала йазцауа амгIвагьи. Ари ахIвра Апсны апны угьанйум, ауаса арахьари зымгIвала швабыж йапшыпI. Апсны апны апшта араъагьи анартыхв рхъаква тыбгIата йщтIапI.
МачIдзакI апсыуа мацIаура йахагIвазу дзачIвызлакIгьи йдыритI анартыхв шыла амагIны шдуу – ауи акIвпI йызларчпауа апсыуа фачIв хъада абаста.
Акытква цкьапI, аурамква алыргапI, нышвкъвара щтIата йгьубушым. Апсны апны апшта атыдзква аквгылата йдыргылитI, аверандаквагьи абалконквагьи тыбгIата йырчпитI. Трыквшта йангIатанага апсыуакви абазакви бзазартата йгIалырхуаз рпсадгьыл апсабара йашIырпшыз ашIыпIаква ракIвын. КIавкIаз аквпшыраква йрапшу ашIыпIаква йырзыпшгIун. Ауи акIвпI йаргьи Трыквшта апсыуа кытква Апсны гIаугваладыршвауата йзаъу.
Абзазара апхъанчIви цIаскви абызшва агIахчара ауыси
АрхъвыхыгIвчва йшгIадырбауала, Трыквшта апны уахьчIвала апсыуа-абаза кытква рпхьадзарала 230 раъара йнадзитI.
Апсыуа, абаза кытква акультура квтаква ртагылапI. Ауи йдучвам тдзыпI, араъа цри бызшвали гIахIврали арыпхьара сахIатква акIвшитI, анапIлачпара пкъыгIваква йырзырбжьитI. Аквта атдзы уаннашылра апхъапхъадза уыла йгIацIашвитI абльынква йыркIныхIу Апсны асураткви адиаспора йгIарылцIыз агIвычIвгIвыс дуква рсураткви. Акультура квтаква рпны адиаспора руагIа анйитI, йабабитI, агвыргъьахъвква нардаситI, Апсны йтыцIта йрызцауа асасчва драйгвитI.
ЙцIыхъвахауа асквшква рпныдза апсыуа, абаза кытква рпны цри бызшва хъгалра амата йгIамгIвайсуан. Ужвы цри бызшва мачIта йгIадрысабапитI, йалкIгIата зыбызшвала йапшым абзазагIвчва кыткI йанацту асхъан. Дюздже, Сакария йрапшу ашIыпIаква рпны зныбыжьла йахIбу, йквтанейу абзазагIвчва цри бызшва рдыритI, йалайчважвитI. Акъраль анахьанат ашIыпIаква рпны, йалкIгIата алагъь-марагIайырта хъатала, цри бызшва агIарысабапра швабыж йшалдзгIаз уылаухIвитI.
ЙцIыхъвахауа асквш гIвынгIважва руацIа Трыквшта апны акыт бзазагIвчва акъалаква рахьыла райтыпара йашымтан. ЧкIвынргIа акытква йыртыцIхитI, акъалаква йырталхитI рбзазара шагъьырчIвуаш йащтата. Ари агIаншара абаза, апсыуа кытквагьи йгIарыдсылтI, рбзазагIвчва рпхьадзарагьи йалнардзгIатI. Ага ауаса йаъазтынгьи, хIабашталагIвчва ркытква гьнырыжьуам – ауат агIвымашта апны ркультура йацри дзыгIвбжьачкIвынта йгIанхатI.
швталра йа тшаншвцIара атахъыпI.