23 Mart Cuma günü Abhazyada Geri Dönüş Komitesi’nin kuruluşun 25 yıllık jübilesini kutladılar. Çeyrek yüzyılın içerisinde dört buçuk binden fazla vatandaş geri dönüşünü gerçekleşerek Abhazya'da daimi ikametgahlarına yerleşti. Yaklaşık 11 bin kişi Abhaz vatandaşlığını aldı.
Asta Ardzinba
Abhazya Geri dönüş Devlet komitesi 23 Mart 1993’da kuruldu. Buna ilişkin Kararname Abhazya Yüksek Konseyi Başkanı Vladislav Ardzınba tarafından imzalandı. Savaşın şiddetli çatışmalar döneminde, Abhaz halkı bütün ulusun birleşmesinin, Abhazya ile yurtdışındaki Abhaz diasporası arasında ilişkilerin güçlenmesinin ve gelişmesinin önemini ve gerekliğini anlıyordu. Henüz Gürcü işgalcilerinden kurtarılmamış devletin parlak geleceğin umudu buna bağlı idi.
Ulusun lideri Vladislav Ardzinba bir zamanlar «Ҳџьынџьуаа рырхынҳәра - ҳаԥсадгьыл еиқәнархоит», yani «Soydaşlarımızın geri dönüşü Anavatanımızı kurtaracaktır» tarihi ifadesini kullandı. Bu sözler çeyrek yüzyıldır Devlet Geri Dönüş Komitesinin slogandır.
Abhaz ve Abazalar Kafkasya savaşı ve Çarlık Rusya'sının Kafkasya'daki işgal politikası sonucu vatanlarını terk etmek ve Osmanlı İmparatorluğu'na sürmek zorunda kaldılar. Halk ikiye ayrıldı ve birbuçuk asırdan fazla süredir, ilişkileri sürdürmek için olanakları yoktu. Geri dönüşü gerçekleştirmeye yönelik ilk organize girişimler, 20. yüzyılın başlarında organize edildi. Ancak Abhazya'nın da bir parçası olduğu genç Sovyet devletinin siyasi konjonktürü nedeniyle, bütün bu girişimler fazla etkili olamadı. Devlet düzeyinde ilk geniş çaplı geri dönüş süreci ancak bağımsız Abhazya döneminde mümkün oldu.
Çesitli yıllarda, Devletin Geri Dönüş Komitesi’nin Başkanlığını Nugzar Ashuba (1993-1995), Fenya Avidzba (1995-1997), Givi Dopua (1997-2002, 2003-2004), Apollon Shinkuba (2002-2003), Anzor Mukba (2005-2010), Zurab Adleiba (2010-2013), Hrips Jopua (2013 - 2014), Vadim Kharazia (2014-2017), Beslan Dbar (2017 - mevcut) üstlemişler.
Günümüzde, Abhazya’da, daimi ikamet için tarihi Anavatanına dönen Abhazlar ve Abazalar'ın beş yıllığına geridönüşçü statüsüne sahip olmalarına ilişkin yasa mevcut. Bu süre boyunca, Devlet Komitesi onlara olası mali yardım sağlamaktadır, konut ve arazi ayırmaktadır, Abhaz vatandaşlık işlemlerinde ve iş bulmalarında yardımcı olmaktadır, çocukların okul öncesi ve okul kurumlarındaki eğitim giderlerini karşılamaktadır. Ayrıca, Devlet Komitesi, yüksek öğretim kurumlarındaki eğitim harçlarını kısmen karşılamaktadır.
Devlet geri dönüş programını uygulamak amaçlı 1998 yılında bütçedışı geri dönüş fonu kurulmuştur. 2018 yılında 156 milyonu büyüklüğünde olan fon'un 116 milyonu, geri dönüşünü yapanlar için yeni konut inşaatına yönlendirildi. Devlet Komitesi'nin yönetimi planlarına göre, bu yılın 30 Eylül Zafer Bayramı’na doğru yüze ulaşan geri dönüşünü gerçekleşen aileye yeni daire anahtarları verilecektir.
Devlet Geri Dönüş Komitesi’nin bilgilerine göre, 25 yıl içerisinde 11 bin yurttaşımız Abhaz vatandaşlığını aldı, dört buçuk bin kişi ise tarihi Anavatanına daimi ikamet için yerleşti.
2013 yılında Devlet Geri Dönüş Komitesi ve Abhazya Dışişleri Bakanlığı, kamu aktivistlerin ve Rusya’nın resmi makamları temsilcilerin destekleri ile yardım kampanyasını gerçekleşti: 500’e yakın etnik Abhaz ve Abaza savaşa kapılan Süriye’den Cumhuriyete getirildi.
Devlet Geri Dönüş Komitesi’nin 25. yıldönümü vesilesi ile, Suhum’daki Abhaz Devlet Filarmonisi sahnesinde resmi törenli etkinlik düzenlendi. Abhazya Başkanı Raul Hacımba, gelenlere ve bütün Abhaz-Abaza halkına hitab etti.
Devlet Başkanı, Vladislav Ardzinba’nın Devlet Geri Dönüş Komitesi’nin kuruluş Kararnamesini imzalarken, bu adımın geleceğin vaat ettiğinden emin olarak, bağımsız ve güçlü bir devlet inşa etmek diaspora ile bağların güçlenmesine, soydaşlarımızın tarihi Anavatanlarına geri dönüşlerine amaçlayan programın hazırlanma ihtiyacını anlıyordu.
«25 yılda Komite yurttaşlarla temas kurdu, birçoğu Abhazya'ya geri dönüşlerini gerçekleşti, ülkenin sosyo-ekonomik hayatına katıldı, ailelerini kurdu, bazıları küçük işletmeleri açmış, eğitimin, kültür ve sporun gelişimine destek oluyorlar. Bu süre içerisinde kendi Anavatanlarında, Abhazya'da, bu ailelerin çocukları doğdu, genç nesiller büyüdü», - diye konuştu Hacımba.
Ayrıca, yurtdışından gelen soydaşların 1992-1993 yılları Abhazya Halkı Anavatan Savaşına katılmalarını özellikle vurguladı.
Abhazya Cumhurbaşkanı, konuşmasında «Abhazya Halkı Anavatan Savaşı sırasında Türkiye'den, Suriye'den, Ürdün'den gelip ellerinde silahla Abhazya'yı savundukları ve ülkenin özgürlüğü için canlarını feda edenleri asla unutmayacağız. Bu, Abhazlar'ın nerede olursa olsunlar, hep kendi Anavatanın kaderini düşündüklerini ıspatlamaktadır!» ifadeleri kullandı.
Devlet Başkanı, Geri Dönüş Komitesi’nin ve diğer devlet organları’nın Dünya Abhaz-Abaza Kongresi (DAK) ile yoğun işbirliğinde bulunacaklarının altını çizdi.
Hacımba «Büyük bir tarihsel trajedi sonucunda bölünmüş halkımızın birliği, yurttaşlarımızın geri dönüşü, Abhaz halkının, kültürümüz ve dilimiz korunması üstün ulusal fikrimiz olmalıdır », – diye sözlerine devam etti.
Devlet Geri Dönüş Komitesi Başkanı Beslan Dbar’ın kutlama mesajı’nı Yurtdışında’ki Abhazların Tarih Müzesi Müdürü, DAK Yüksek Konseyi üyesi Dzhambul İndzhgia okudu.
Mesajda «Yaşadığımız bugünler bizlere zor görevler sunmaktadır, ve bunları tamamlamamız için, ülkemize olan sevgimiz tek başına yeterli olmuyor, Anavatanımızın geleceği için her türlü hep birlikte omuz omuza mücadele etmemiz lazım. Komitemizde ülkemizin ve halkımızın yararına çalışan herkese, işlerinde bol şans, sağlık ve başarılar dilerim. Daha büyük işler bizi bekliyor olsun!», - ifadeler kullanıldı.
Dünya’daki bütün Abhaz ve Abazaların yeni zorluklarla karşı karşıya olmalarını, özellikle kendi anadilini, kültürünü ve ulusal kimliği kaybetme tehdidi ile yüzleştiklerini Türkiye’deki Abhaz Dernekleri Federasyonu Başkanı Atanur Akusba kendi konuşmasında işaret etti.
Onun görüşüne göre, soydaşların Abhazya'ya geri dönmeleri için koşulları oluşturan çalışmalara paralel olarak, dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan Abhaz halkın korunmasına yönelik, özellikle Abhaz ve Abazaların ikamet ettikleri ülkelerde kültür, dil ve kimliklerinin korunmasını amaçlayan devlet programların gelişmesi gerekmektedir.
«Türkiye'de ya da başka bir ülkede yaşamaya devam etse bile, bir kişinin Abhaz toplumunun bir parçası olduğunu hissetmesine yardımcı olmalıyız», - diye konuştu Akusba.
Devlet Geri Dönüş Komitesi’nn 25. yıldönümü vesilesi ile Abhazya Cumhuriyeti Kurucu Cumhurbaşkanı Vladislav Ardzinba’nın eşi Svetlana Dzhergeniya’ya verilen özel Jübile madalyası basıldı.
Tarihi Anavatan ve diaspora arasındaki ilişkilerin güçlenmesine katkılardan dolayı 3. derece «Ахьдз-Апша» («Onur ve Şeref») Nışanına Necdet Agumaa, Bülent Avidzba, Cemalettin Ardzinba, Zülfü Açuzba, Aycan Bedia, Erdeşan Bganba, Söner Gogua, Aida Kvitsiniya, Erkan
Kutarba, Ahmad Marşan, Şarafeddin Marşan, Adem Maharia, Ekrem Hışba, Oktay Çkotua, Zerrin Şamba layık görüldü.
girişa yada kayıt yapmalısınız.