Sergey Bagapş, çağdaş Abhaz tarihinde, liderliğinin yanı sıra, onun döneminde Rusya ve diğer birçok ülkenin devletimizin bağımsızlığını tanıdığı bir Devlet Başkanı olarak kalacaktır.
Arifa Kapba
Sergey Bagapş, 4 Mart 1949'da Suhum'da, Vasili ve Susanna Bagapş ailesinde dünyaya geldi. Sıradan misafirperver bir Abhaz ailesiydi: burada her zaman misafirler hoş karşılanırdı. Ailenin geçmişiyle ilgili bilinenlerin başında, Sergey’in büyük dedesinin de XIX.yüzyılda sürgüne uğrayıp anavatanına geri dönmeyi başarabilmiş nadir kişilerden biri olduğugelmekte. Dedesi Abhazya’ya döndükten sonra yerleşmek için Cigerda köyünü seçmiş ve daha sonra Sergey Bagapş’ta burayı çok sevmişti. Sergey Vasiliy-ipa Suhum’da doğmuş ve Suhum №10 okulunu bitirdikten sonra Gürcistan’da Tarım Enstitüsünde (ГИСХ) eğitimini tamamlamıştır. Bagapş, gençliğinden beri basketbolda çok iyidir, hatta bir dönem Abhazya Basketbol Milli Takımının kaptanlığını yapmıştır.
Gençliği, kariyeri ve Gürcülerin "zencefilli kurabiyesi"
Sergey Bagapş'ın hızlı kariyer büyümesi, çeşitli Komsomol ve parti organizasyonlarında genç bir adam olarak başladı. 1978'de, Gürcistan Leninist Komünist Gençlik Birliği Merkez Komitesi'nin bilgi bölümünün ve aynı zamanda çalışma ve köylü gençler bölümünün başkanı olarak atandı. O dönemde, ya da daha doğrusu, 1976'dan önce, Bagapş’ın, en yakın arkadaşlarından birisi olacak ve yaşamı boyunca omuz omuza çalışacağı bir insanla - Nuzgar Aşüba (Abhazya Millet Meclisi eski Başkanı) ile tanıştı.
Aşüba’nın hatıralarına göre, 1970'lerin sonunda Tiflis'te birlikteydiler ve o zaman bir tür “parti uygulaması” ile karşı karşıya kaldılar.
Nuzgar Aşuba, “Hiçbir baskı yoktu, tam tersine biz (Abhazlar) belirgin bir şekilde iyi muamele görüyorduk. Orada bizimle çalışan genç Gürcüler yıllardır konut bekliyorlardı, ama bize neredeyse zorla vermeye çalışıyorlardı, biz birkaç kez reddetmek zorunda kaldık. Şevardnadze (Eduard Şevardnadze - Gürcü politikacı, 1995–2003 yılları Gürcistan Cumhurbaşkanı), daha o dönemde Gürcistan Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin baş sekreteriydi. Sergey Vasiliy-ipa’nın ofisine defalarca gittiğini biliyorum, ben de öyle, hatta aniden arayabilir ve bir bardak çay içmeye davet edebilirdi. Orada bizi bir şeylere ikna etmeye çalışıyorlardı. Bu, Gürcistan'ın “zencefilli kurabiye” politikasının ileriye dönük planlarının bir parçasıydı”.
Parti sekreteri traktör direksiyonunda
1982 yılında 34 yaşındaki Sergey Bagapş, Oçamçira bölgesi parti komitesinin baş sekreteri olarak seçildi: Ona Abhazya’nın en büyük bölgelerinden biri kalmıştı. Sergey Bagapş'ın bu işe karşı duyduğu sorumluluk derecesinden bahseden Nuzgar Aşüba, durumu güzel bir örnekle anlatıyor. “O dönemde istasyonlardaki boş vagonları bile çok sıkı kontrol ediyorlardı. Bir gün bir şekilde Oçamçira’ya gittim ve Bagapş’ın nerde olduğunu sorduğumda, istasyonda olduğu cevabını aldım. Oraya gittim ve Sergey Vasiliy-ipa’yı yükü hatlara bağlamaya çalışan bir vaziyette buldum”.
Bagapş, genel olarak fiziksel emeğe saygı duyan bir insandı ve tarım makinelerine büyük bir ilgi duyardı (Abhazya'nın ikinci Başkanının uzmanlık alanı tarım mühendisliğiydi). Boş zamanlarında, memleketi Cigerda’da komşuları mısır tarlalarını hasat ederken traktör direksiyonunda, büyük bir keyif ile onlara yardım ederdi.
Bahçesindeki büyük çardak altında toplanan tüm komşuları kendisine samimi bir sevgi duyardı. Onun misafirperverliği ile burada sıklıkla sohbetler muhabbetler edilirdi. Sergey Vasiliy-ipa’yı iyi tanıyanların birçoğu, sıradan insanlara gerçekten yakın olduğunu, gerek bir çiftçi gerekse bir yüksek memurla nasıl konuşacağını çok iyi bildiğini anlatıyor.
Sergey Bagapş (o dönemde Abhazya Bakanlar Kurulu'nun birinci başkan yardımcısı) Abhazya halkının Kurtuluş Savaşı'nın ilk günlerinde, insanların kentten güvenli bir şekilde tahliye edilmesini kolaylaştırmak için Suhum’da kaldı.
Daha sonra Sergey Bagapş Moskova'ya gönderilerek oradan Abhazya’ya silah ve diğer gerekli yardımları tedarik etti.
Savaştan sonra, 1995 yılında Abhazya'nın İlk Cumhurbaşkanı Vladislav Ardzınba, Sergey Bagapş'ı Başbakan 1.Yardımcısı olarak atadı.1997'den 1999'a kadar ise Bagapş Başbakanlık görevini yürüttü. O dönemde Abhazya vatandaşları savaştan sonra ilk kez küçük de olsa bir maaş almaya başlamış ve devlet bütçesi oluşturulmuştu.
İkinci Başkanın "Mekik diplomasisi"
2004 yılında Abhazya da gerçekleşen alternatif cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk kazanan, birleşmiş muhalefetten aday olan Sergey Bagapş oldu. Oylama sonuçları rakipler tarafından şüpheli bulundu ve Bagapş, toplum neredeyse tehlikeli bir çatışma sınırına geldiği için seçimleri tekrarlamayı kabul etti. 2005 yılında Sergey Bagapş'ın Raul Hacimba ile karşılıklı yürüttüğü seçimler tekrarlandı (Bagapş Başkanlığa oynarken Hacimba Başkan Yardımcılığına oynadı). Ve 2005 yılında Sergey Bagapş Devlet Başkanı seçilirken Raul Hacimba da Devlet Başkanı Yardımcısı oldu.
Sergey Bagapş’ın Başkanlık dönemi birçok kişi tarafından “Mekik diplomasisi” olarak adlandırılıyor.
Bagapş çok sık ülke dışına çıkarak, geniş çaplı temaslar kurma üzerine yoğunlaşmıştı. Hatta Abhazlar arasında bu konu üzerine espriler yapılmaya başlamıştı: "Abhazya Devlet Başkanı kısa bir ziyaretle Abhazya'ya geldi", diyorlardı.
Bagapş’ın cumhurbaşkanlığı döneminde Millet Meclisi Başkanlığı görevini yürüten Nugzar Aşüba, “İnsanlarla yakınlaşma konusunda muhteşem bir yeteneğe sahipti. Sergey Vasiliy-ipa’nın pek çok Rus bakanı ile inanılmaz ilişkileri vardı: başta kendisine karşı yabancı davrananlar bile karizması ve iyimser tutumu sayesinde kısa süre içerisinde yakın arkadaşı ve çalışma ortağı oluveriyordu. Her zaman hoş tuttuğu kişisel ilişkileri sayesinde, genellikle "bir telefonla" sorunları çözmeyi başarırdı. Genelde, cumhurbaşkanının muhalifleri Bagapş’ın başarısını “şanslı” ifadesiyle küçümsemeye çalışırlardı, ancak her zaman şanslı olmak için çok fazla çışmak zorundasınız”, diye anlatıyor.
Aşüba’ya göre, tamda Bagapş’ın “mekik” politikası ve Moskova’ya düzenlediği sık iş ziyaretlerinin sonucunda, 2006 yılından bu yana Abhazya’ya resmi mali yardım akışları gelmeye başladı.
Bagapş, diğerlerinin aksine kapıların çalınmadıkça açılmayacağını çok iyi anlayan bir isimdi. Ve kapılar açıldı: Abhaz lider, Rusya'da iyi bir ün ve saygı kazandı.
İki hafta içerisinde 70 röportaj
Sergey Vasiliy-ipa’nın bu ün ve saygıyı kazanmasındaki en büyük katkı payı da, hiçbir gazeteciyi, hiçbir yayını asla reddetmemesi, tüm basın temsilcilerine her zaman ilgiyle yaklaşmasındandı. Böylece, Abhazya Cumhuriyetinin bağımsızlığının tanınma arifesinde Rus basınında güçlü bir lobi oluştu.
Bagapş’ın çalışmaları ve Abhazya'nın ikinci cumhurbaşkanının basına olan tutumu konusunda, 2005'ten beri Abhazya Devlet Başkanı’nın basın iletişim bölüm başkan yardımcısı olarak görev yapan gazeteci Alhas Çolokua hatırladığı olayları bizimle şöyle paylaşıyor: “Sergey Vasiliy-ipa basının önemini çok iyi anlayan birisiydi. Bu tutumu, özellikle Abhazya'nın tanınmasının arifesinde, ülkenin yalnızca Rus değil, aynı zamanda yabancı medyanın da ilgi odağı olduğu durumlarda belirgindi. Avrupa'dan, Amerika'dan, uzak ülkelerden, çok önemli yayınlar, büyük televizyon kanalları tarafından ziyaret ediliyorduk. Kodor vadisi olaylarını hatırlayacak olursak (2008'de Güney Osetya'daki silahlı çatışma sırasında Rus ve Abhaz birliklerinin Kodor vadisini temizleme amaçlı düzenlediği askeri operasyonları), Devlet Başkanı – Ülkenin Başkomutanı, ordu ile toplantılar düzenlemekte, özel talimatlar vermekte, askeri birimleri ziyaret emekte, diplomatlarla görüşmekte, müzakereler yürütmekteyken, kısacası son derece yoğunken bile basınla söyleşmek için her zaman vakit yaratabiliyordu. Ne zaman bir yayın temsilcisinin röportaj yapabilme isteği üzerine odasına yönelsem, röportajı asla reddetmeyeceğini bilerek odasına girerdim. [Başarılı] enformasyon savaşının askeri zafer kadar önemli olduğunun her zaman farkındaydı. Şahsen [bir şekilde] iki hafta içinde yaklaşık 70 röportaj verdiğini saydım”.
Bağımsızlığın tanınmasındaki bazı ayrıntılar
26 Ağustos 2008'de, Rusya Federasyonu Abhazya'nın bağımsızlığını tanıdı. Bu, Sergey Bagapş’ın Başkanlığı döneminde gerçekleşen ve Abhazya vatandaşları için son derece önemli bir olaydır ve bazı kararlar, manevralar ile şekillenmiştir.
Nugzar Aşüba’nın anlattığına göre, Abhazya'nın siyasi liderliği tanınma arifesinde, Gürcistan sınırındaki sınır bölgelerinde kuvvetli bir askeri güç birikiminin meydana geldiğine dair istihbarat bilgisine ulaşmıştı. Birkaç Gürcü haydut oluşumunun bulunduğu Kodor Vadisi de endişe yaratıyordu.
Aşüba, “Onlar (Gürcü tarafı) kendilerince bir plan yapmıştı: Abhazya'yı Maçara nehri boyunca bölerek Suhum'u yukarıdan bombalayacaklardı. Ağustos 2008'de Güney Osetya'ya değil Abhazya'ya saldırmayı planlıyorlardı. Bagapş bu durumu öğrenir öğrenmez Moskova’ya ziyaretlerde bulunarak, tüm kapıları çaldı, barış güçlerinin sayısının iki bin kişiden üç bine çıkarılması, özel harekattan bu gruplara destek verilmesini istedi. Ülkemizdeki Hocale ve Arasadzıhi kontrol noktaları da bu dönemde kurularak sınırlar güçlendirilmişti. Durumu fark eden Gürcüler, buraya “girmenin” bir anlamı olmayacağını anlayarak darbe planının rotasını değiştirdi”, diye anlatıyor.
Gene 2008 yılı içerisinde Abhazya’nın Başkomutanı Sergey Bagapş’ın talimatı ile Kodor vadisi tamamen temizlendi. Bu neredeyse kansız, ancak çok önemli olan stratejik operasyon ile Abhazya Kahramanı unvanını aldı.
Nugzarа Aşüba’nın anlatımlarına göre, Kodor’un temizlenmesinden sonra Abhazya ve Güney Osetya’nın siyasi liderleri, Rusya Dışişleri Bakanlığına davet edildi. Burada kendilerine Abhazya ve Güney Osetya konfederasyonu kurmaları teklif edildi ve düşünmeleri için zaman verildi.
Aşüba, “Tüm bu süreçte Sergey’in morali çok bozuktu, çünkü konfederasyonu kabul etmemiz mümkün değildi. Bir hafta sonra, Bagapş ve Kokoytı (Eduard kakoytı – Güney Osetya İkinci Devlet Başkanı) Medvedev’in (Dmitriy Medvedev – 2008-2012 RF Devlet Başkanı) dinlendiği Soçi bölgesine gittiler. Orada, Medvedev kendilerine Moskova’da onlara sunulan plana razı olup olmadıklarını sordu. Bu soruya Sergey Vasiliy-ipa, gerekirse Suhum’a dönüp görevinden istifa etmeye razı olduğunu ama bu teklifi kabul edemeyeceği cevabını verdi ve Kakoytı da kendisine destek verdi”.
Birkaç gün sonra, Bagapş ve ülkenin diğer liderleri, Rus parlamentosununun, Devlet Duma ve Federasyon Konseyinin toplantılarına, Moskova'ya davet edildi. Burada Abhazya ve Güney Osetya'nın tanınması oybirliğiyle kabul edildi.
Nugzar Aşüba, “Bu bir zafer oldu, karar verildiği anda, Kuzey Kafkasya'dan gelen kardeşlerimiz, ülkelerin temsilcileri, herkes zafer nidaları attı, bizim için sevindi ve tebrik etti. 85 yaşındaki Güney Osetya parlamentosu Başkanı Znaur Gassiev'in (2004-2009'da Güney Osetya Cumhuriyeti Parlamentosu başkanı) yerinden kalkamadığını, ancak elimi tutup şöyle söylediğini hatırlıyorum: ‘gerçekten ölmeden bugünü de gördüm mü?’ ve gözleri dolmuştu”.
«Hiçbir zaman Abhazya’ya zarar verecek bir şey yapmazdı»
Aralık 2009 yılında Sergey Bagapş ikinci kez Abhazya Devlet Başkanlığına seçildi. 2010 yılında, Abhaz Devlet Heyeti ilk kez bağımsızlığını tanıyan diğer ülkelere - Venezuela ve Nikaragua’ya resmi bir ziyarette bulundu.
2011'de Sergey Vasiliy-ipa Bagapş, Abhaz diasporasının daveti üzerine Türkiye'ye gitti, ancak o dönemde Başkan’ın rahatsızlığı başlamıştı. Daha sonrasında doktorlar kendisine akciğer kanseri teşhisi koydular. Mayıs 2011'de Sergey Bagapş Moskova'da ameliyat edildi, ancak ameliyat sonrası girdiği komadan bir daha çıkamadı.
Nugzar Aşüba, dostu ve dava arkadaşı ile ilgili anlattıklarını toparlarken şöyle söylüyor,“Onu kusursuz biriymiş gibi göstermeye çalışmıyorum, onunda her insan gibi hataları vardı. Fakat o dönemde devletimiz daha yeni-yeni ayaklanıyordu ve biz çoğu şeyi bilmiyorduk. Belki bazı şeyler daha iyi yapılabilirdi, ama biz o dönemde yapabildiğimizin en iyisini yapmaya çalıştık ve emin olduğum bir şey varsa Onun hiçbir zaman bilerek Abhazya’ya zarar verecek bir şey yapmayacağıdır”.
Sergey Vasiliy-ipa için bu yıl büyük yıldönümü: eğer yaşasaydı bugün 70 yaşında olacaktı. Bu önemli gün dolayısı ile ülkede çeşitli etkinlikler planlanmakta.
Yıldönümü kutlamaları organizasyon komisyonunda olan Nugzar Aşüba, sözlerini bitirirken etkinlikler arasında, Abhazya'nın ikinci Cumhurbaşkanı Sergey Bagapş'ın başarılarını ve galibiyetlerini ayrıntılı olarak vurgulayacak olan bilimsel bir konferansın da düzenleneceği bilgisini ekledi.
girişa yada kayıt yapmalısınız.