Abhaz dilinin nasıl öğrenileceği konusunun devamı, DAK Bilgilendirme Poratlının Abhazya dışında anadil bugün nerede ve nasıl öğrenilir haberinde.
Said Barganciya
DAK Bilgilendirme Portalının geçtiğimiz günlerde yayınladığı yazısında Abhazya'da anadilin nasıl öğrenileceğine değinmiştik. Tarihi anavatanlarının dışında yaşayan yurttaşlar için de dillerini öğrenmek aynı derecede önem taşımaktadır. Ne de olsa, dünyadaki binlerce Abhaz diasporası temsilcileri için, anadilin bilinmesi - köklerinin korunması, ulusal geleneklerin yaşatılması ve anavatanlarıyla bağlantıları anlamına gelmektedir.
Bugün dünyada Abhazcanın nasıl öğretildiğini ve öğrenildiğini elimizden geldiğince aktarmaya çalışacağız.
Türkiye'de yaşayan Abhazlar
Abhazya Geri Dönüş Bakanlığı, Abhaz dilinin öğretilmesine büyük önem veriyor, sadece Abhazya'da yaşayan repatrianlar için değil aynı zamanda ülke dışında yaşayan soydaşlarımız için de dil kursları düzenliyor.
Abhaz diasporasının yoğun olarak yaşadığı Sakarya ve köylerinde bu program dâhilinde Abhazca kursları birkaç yıldır sürdürülmekte. Kurslar, Abhazya Geri Dönüş Bakanlığı ve Türkiye Abhaz Dernekleri Federasyonu tarafından gerçekleştirilmekte. Kursları iki yıldır tercüman ve eğitimci olan Yeliz Argun-pha yürütmekte.
Eğitimci Yeliz Argun-pha, “Sakarya ve köylerde toplamda seksene yakın öğrencimiz bulunmakta. Öğrencilerin çoğunluğunu çocuklar oluşturmakta. Derslerimiz şuan her kurs için haftada bir gün olarak ayarlanabiliyor. Bu durum, istediğimiz sonuca ulaşabilmemiz için yetersiz bir süre. Ama tabi ki belirli sonuçlar alıyoruz. Kimi öğrenciler okuyup yazarken, kimileri de zorlansalar da basit konuşmaları gerçekleştirebiliyorlar”, diye anlatıyor.
Yeliz Argun derslerinde Abhazya’dan temin edilen farklı kitaplar kullanıyor. Bunlar arasında Diana Şamba ve Aldona Ajiba gibi uzmanların hazırladığı kitaplar bulunmakta.
“Sadece kitaplara bağlı kalmıyoruz, kendimizde materyaller toplayarak ders programını hazırlıyoruz. Derslerimizde Abhazya tarihine de değinmeye çalışıyoruz”, diyor.
Öğretmen bu konuda eskiden kaynak sorunu yaşadıklarını, ama Kongre’nin sitesi sayesinde bu sorunu çözdüklerini ve sitemizden çok faydalandığını belirtiyor.
Yeliz Argun-pha, “DAK Bilgilendirme Portalı birçok dilde yayın yapmakta ve bu diller arasında Türkçe de bulunuyor. Materyalin hem Abhazcasına hem de Türkçesine buradan ulaşabilmek bizim için tartışmasız büyük bir nimet”, diye vurguluyor.
Abhazca dersleri aynı zamanda İstanbul ve İnegöl’de de gerçekleştiriliyor. İstanbul’da derslere Dali Sandzaa-pha, İnegöl’de ise Aira Kab-pha girmekte. Kurslar tamamen ücretsiz olarak gerçekleştiriliyor ve isteyen herkes katılabiliyor.
Abhaz dili, Türkiye'nin önde gelen üniversitelerinden birinde - Boğaziçi Üniversitesi'nde de öğretiliyor. Sekiz yıldır devam eden bu dersleri Abhazyalı Gunda Ankuab vermekte. Derslere, hangi bölümde ve hangi sınıfta olduğu fark etmeksizin bu üniversitede öğrenci olan, isteyen herkes ücretsiz olarak katılabilmekte.
Londra’da Abhazca
Büyük Britanya’nın başkentinde de Abhazca başarılı bir şekilde öğreniliyor: Londra derneği (Abhaz-Abaza Kültür Merkezi) üyeleri için her hafta Abhazca kursları gerçekleştiriliyor. Buradaki soydaşlarımıza anadil eğitimini, öğrenim için Londra’da bulunan Abhazya vatandaşı Lana Basari vermekte.
DAK Bilgilendirme Portalına vermiş olduğu röportajında, kursları haftada bir gün iki saat verdiğini belirtmişti Lana. Öğretmen bu sürenin dili derinlemesine öğrenmek için yetersiz olduğunu çok iyi anlıyor, fakat şuan için imkânların bu kadarına izin verdiğini belirtiyor. Öğretmen anadil kurslarını kendi öğrenimi ile birlikte yürütmeye çalışmakta.
Londra Abhaz dil kursları öğrencilerinin yaşları 30 ila 65 arasında değişmekte. Tıpkı yaş gibi dile hâkimiyet konusu da bu kursta değişkenlik göstermekte. Kimisi tamamen sıfırdan başlarken, kimileri birazcık konuşabilmekte. Kurslara düzenli olarak yaklaşık 20 öğrenci katılmakta.
Londra kurslarına katılan öğrencilerden biri olan Atakan Çkotua, dilin konuşulmadığı bir ortamda Abhazca öğrenmek “çok zor ama imkânsız değil” diye belirtiyor. Genel olarak, Abhazca öğrenirken “çok az uygun materyal, web sitesi ve ders kitabı olduğunu”, sözlerine ekliyor.
İlk online okul
Yine de, eğer gerçekten istenirse Abhazcayı, yüksek hızlı İnternetin bulunduğu dünyanın herhangi bir yerinde öğrenmek mümkün. Geçen sonbaharda, Abhaz dilinin ilk çevrimiçi okulu olan “Alaşarbaga” faaliyetlerine başladı. Bu proje, Moskova’da yaşayan genç girişimci İnal Gablia’ya ait. İnal, Online okul fikrinin ilk olarak 2008 yılı Mart ayında ortaya çıktığını hatırlıyor.
Gablia, “İlk olarak, tanınmış dilbilimci ve poliglot Dmitriy dersinde, böyle bir projeyle uğraştığımı duyurdum. Öncelikli olarak Petrov'a okulumuzun öğrencisi olmayı teklif etmiştim ve o da bu konuya büyük ilgi duymuştu. Bu görüşmeden sonra öğretmenlerin ve kitapların arayışına ve dizaynına giriştim. Tabi ki bu arada ilk öğrenci gurubunu oluşturdum. Ayrıca, çevrimiçi bir platform, bir ofis veya stüdyo bulmak ve internete bağlanma sorununu çözmek gerekiyordu. Böylece altı ay sonunda online okulumuzu açabildim”, diye anlatıyor.
Bugün “Alaşarbaga” kursunda, dört farklı ülkeden – Abhazya, Rusya, Almanya ve Büyük Britanya’dan, 20 den fazla öğrenci dil öğrenmekte.
İnal Gablia'ya göre, inisiyatif yoğun bir ilgi uyandırdı ve şuan bir sonraki gurup için “bekleme listesi” oluşturuluyor. Bu listede; Türkiye, Hollanda, Suriye ve hatta Kanada’dan Abhazca öğrenmeyi isteyen insanlar bulunmakta.
Gabliya, “Abhazya Cumhuriyeti Dil Politikası Komitesinin hazırladığı metot ile çalışıyoruz. Dersler, grubun öğretmenini ve öğrencilerini gerçek zamanlı olarak görmenizi ve duymanızı sağlayan, soru sormanıza olanak veren video konferans platformunda gerçekleşmekte”, diye anlatıyor.
Her dersten sonra, öğrencilere ödev, derslerin video kaydı ve çalışılan materyallerden notlar veriliyor. Öğrenciler aynı zamanda dil öğrenimine destek veren materyallerin yayınlandığı kurs chat sohbetine katılabiliyorlar.Öğretmenler Aza Şamba ve Amina Kuatsnia, Türkiye’deki Abhaz diasporasının Abhazca dersleri üzerine değerli bir tecrübeye sahipler.
Gablia, 18 derslik temel kursun bir parçası olarak, öğrencilerin alfabeyi öğrendiğini, belirli seslerin telaffuzunu uyguladığını, morfolojinin ve fonetiğin, temel gramer kurallarını öğrendiğini belirtti. Kurslar haftada iki kere gerçekleştiriliyor ve iki aydan biraz daha fazla sürüyor.
İnal Gablia, “Şuan sınavları başarılı bir şekilde vererek birinci seviyeyi bitirenler için geliştirilmiş kurslarımızı sunmaya başlıyoruz. Ayrıca yeni kurs için kendi kitabımızı ve telefonlar için de bir uygulamanın hazırlığı içerisindeyiz”, diye bildiriyor.
Online okula isteyen herkes kaydolabilmekte. Bunun için yapmanız gereken tek şey, sosyal medyada okulun (“Alaşarbaga”) resmi sayfasını bularak okul idaresi ile irtibata geçmek.
Çok yönlü modern yaklaşım
4D teknolojisinde programlarla yabancı dilde eğitim sunan Capital School Center — eğitim merkezi, iki yılı aşkın bir süredir Moskova’da faaliyet göstermekte. Metot yazarı, okulun kurucusu ve müdürü - İrina Tsuşba. Bu dil okulunda öğrenilebilecek diller arasında elbette Abhaz dili olduğunu (çünkü bu dil Irina’nın ana dili): bu kursun merkezin açılışından itibaren var olduğunu belirtiyor.
Tsuşba, Abhazca derslerinin temelinde de diğer diller de olduğu gibi, “bilgi algılamanın dört yolunu birleştiren eşsiz bir metot olduğunu” belirtiyor: işitsel, görsel, dokunsal ve muvial (Muvial öğrenim – öğrencilerin nesnelerle etkileşime girdiği etkileşimli ekranı kullanma). Böylece öğrenciler sadece öğretmenle iletişim kurmakla kalmıyor, diyalogları ve şarkıları dinliyor, film izliyor, aynı zamanda bir dil öğrenirken motor bellek kaynakları açısından önemli olan hacimli konuları da çalışıyorlar.
Tsuşba, “Hepsi bir araya gelince, Abhaz dilinin öğretimine tam teşekküllü katılımı garanti ediyor”, diyor.
Bu metot ile Abhazcayı gurup içerisinde öğrenebileceğiniz gibi bireyselde çalışabilirsiniz. Müdire bunun yanı sıra, okulun bir yıl önce Abhazca kurslarını tamamen ücretsiz vermeye başladığını gururla belirtiyor. Bu konuda çok fazla talep olması üzerine yönetim, gurupları yetişkin ve çocuk gurupları olarak ikiye ayırmaya karar vermiş.
Tsuşba, “Maddi olarak özel dersleri karşılayamayacak insanlarımızın da Abhazca kurslarına katılabileceği imkanları yaratabildiğimiz için çok gururluyuz. Moskova'da Abhaz dilinin tanıtımı üzerine ana enformasyon ortağımız Moskova Abhaz diasporasıdır”, diyor.
Okul ayrıca Moskova’da yaşamayanlar için de Abhazca eğitimi veriyor. Bunun için Skype’dan bireysel derslere çevrimiçi olarak katılmak yeterli oluyor.
İrina Tsuşba genel olarak çalışmalarının sonuçlarından memnun olduğunu belirtiyor.
Tsuşba, “Abhazcaya sıfırdan başlayan ve ilk kursun sonunda, dört ay içinde iyi sonuçlar elde eden pek çok öğrencimiz var. Bunu kendileri, aileleri, yakınları, arkadaşları bazen de çocukları fark ediyor. Abhaz dilini öğretme metodunu geliştirme çalışmalarımızı sürdürmeyi planlıyoruz”, diye sözlerine ekliyor.
Abhaz dili basit olmadığı gerçeğine rağmen - aynı zamanda, eşsiz ve en önemlisi de tüm dünyadaki Abhazlar'a özgü ve hastır. Yüksek teknoloji çağında, dili öğrenmek için modern fırsatlarla bunu gerçekleştirmek gerçekten mümkün. Bunun için yapmamız gereken tek şey sadece bir hedef belirlemek, sebat etmek, kendiniz için en uygun metodu - klasik yöntemlerden, 4D programlara, sınıf derslerinden web seminerlerine veya Skype üzerinden bireysel derslere – birisini seçmek ve çalışmaya başlamak. Şimdiden size başarılar diliyoruz
girişa yada kayıt yapmalısınız.