Dünya Abaza Kongresi

Bürokratik ortama katlanmak Onu (Aleksandr Şervaşidze-Çaçba) zorluyordu, askeri kariyer cazip gelmiyor, harp okulundaki eğitim onun için bir şey ifade etmiyordu. Bu sebeple tembellik ediyordu.

…Ben Moskova Resim ve Heykel okulundaki Vasiliy Polenov'un öğrencisiyim. Kendisinin bana verdiği nasihati ile 1893 yılında, okulda aksak durumda olan çizimimi ve resmimi geliştirmeye, ki bunda Sayın Polenov'un hiçbir kabahati yoktur, Paris'e gittim…

Cormon'un okulundaki birincil postülat müellif sanat sevgisini ve yaratıcılık özgürlüğünü koruyarak, klasik kanonlarla sınırlandırmak yerine onun bireysel yeteneklerini tam anlamıyla ortaya çıkmasını sağlamaktır. Burası, Carmonun okuludur, Aleksandr'nın bir sanatçı, bir yaratıcı olarak tam anlamıyla oluştuğu yer.

Hakikat yok ─ ama çok doğru var. Hayatın doğru bir tasviri yok ki! Bir ressamın mizacından geçen hayat izlenimleri.

Aleksandr Konstantin-ipa görünüşü çok safkan, hoş görünüşlü biri olmasına rağmen, kısıtlı geçim kaynaklarına sahipti ve mütevazinin ötesinde bir hayat sürmekteydi. Mükemmel ruhsal niteliklere sahip, zeki ve eğitimli bir bayanla evliydi... Her ikisi de maddi açıdan zordaydılar.

…İmparatorluk tiyatrolarının baş dekoratörü idim, - adım her gün Mariinsky, Aleksandrinskiy ve Mihaylovsky tiyatrolarının afişlerindeydi, sadece büyük dekoratör-ressam Golovin'in öğrencisi ve "arkadaşı" idim; mütevazı bir tiyatro ressamıydım, ancak bütün Petersburg beni tanıyordu. Hâlbuki ben bunun peşinde değildim.

N.N. Evreynov çok talepkar bir yönetmendi, provalar her gün 11'den 7'ye kadar sürerdi. Sabahın erken saatlerinde tiyatroya gelen Aleksandr Konstantin-ipa, akşama kadar çalışırdı, sahne dekorunu stüdyo öğrencileri ve kendisi tavan arasında hazırlardı. Uzun boylu, sade, her zaman son derece düzenli, herkese karşı sakin davranan ve herkesle ortak dil bulmayı bilen bir insandı. Çok terbiyeli biriydi, asla sesini yükseltmezdi. Birisini uyarması gerektiğinde, bunu karşısındaki kişiyi incitmeden, sakin bir şekilde yapardı. Bu tiyatroda birçok kişinin ilgisini çekiyordu.

…Şehrin dış güzelliği en az temiz hava, güneş ışığı kadar önemlidir, o şehrin ruhudur, dış güzellik olmadığı takdirde şehir ölüdür, kötü bir çiftçinin elindeki bakımsız ahıra benzemeye mahkûmdur.

... Biz kökleri çok eskilere dayanan geleneklere, içsel ruh güzelliği olan bir kültüre sahip insanlarla yaşıyoruz ve şehrimizi güzelleştirmemiz lazım. Rastlantısal olan hiç bir şey yoktur bu kültürde, her şey son derece düşünülmüş ve genel uyumu sağlayacak şekilde hesaplanmıştır... Suhum'da ticari işlerle uğraşan asilzade ve prensleri görüyorum; öncelikle Anavatanı düşünmek lazım. Anavatanınızın zenginliği – Sizin zenginliğinizdir... Abhazlarımızda ve tüm dağlı halklarımızda büyük değer verdiğimiz şeylerin yok olabilme ihtimalini düşününce, çok derin üzüntüye kapılıyorum. Onları ince yapılı, kibar, onurlu, sessiz, her şeyde sağduyulu, kararlı ve güçlü hayal ediyorum. İşte bu bizi biz yapan kültürümüz... Net bir şekilde söyleyebilirim ki, bir patshada (Abhazlara has örme tekniğiyle yapılan küçük ev) yaşamak daha iyidir... Suhum'da gördüğüm yarı eğitimli insanlardansa, yabani (görünüşte) "eğitimsiz" okuma yazma bilmeyen Abhazları yeğlerim. Uzak dağlık köylerden gelenler, Sukhumlulardan daha sevimli geliyorlar bana. Hâlâ Tolstoy'un "Hacı Murat"'ta anlattığı o değerli, güzel değerlere sahipler, bu yüksek sesle ve mutlulukla - "Ben Dağlıyım, Ben Abhaz'ım" diyebilme hakkını veriyor.


14 Eylül 1917, Suhum'da Georgiy'nin evinde

Petersburg ve Avrupa'nın en büyük şehirlerinde dekorlar yapmış ve o günlerin önde gelen artistleriyle çalışmış olmasına rağmen, sanırım, babamın kısa süreli de olsa Suhum'daki çalışmaları içten içe en değer verdikleri idi.

Babam bize mektuplar yazardı, kıtlıkların yaşandığı yirmili yıllarda ise mümkün olduğu kadar finansal destek yollardı. Zaman içinde yazışmalarımız kesintiye uğradı. Böylece kader bizi ayırdı. Annem, birçok zorluğa rağmen, bizleri kalplerimizde babamıza karşı sevgi ve saygı ile büyütmeyi başardı... Babamızın akıbeti hakkında hiçbir şey öğrenemeden 1955'te onu kaybettik. Sürekli olarak babamın çalışmalarının yurt dışında kalacağından ve Anavatana getirilemeyeceğinden endişeleniyordu. Karadeniz Denizcilikte Kaptan yardımcısı olan kardeşim Konstantin 1938'de öldü. Sadece babam ve ben kalmıştık - o Fransa'da ben ise kendi Vatanımda. Birbirimizin hayatı hakkında hiçbir şeyi bilmiyorduk, ta ki bir tesadüf bana onu bulmamda yardımcı olana kadar.

1920 yılından beri Dyagilev'in baleleri için çok çalıştım. Çalışmalarımda Fransa'nın Picasso, Daren, Brak gibi resim sanatının yeni stil ressamlarının eskizlerini kullanıyordum... Bu bana en sevdiğim işi yapma - yani ellerimle büyük panoları - sahne dekorlarını çizme imkanı sunuyordu. Dyagilev büyük panolara çalışmaları kendi ellerimle çizmeme büyük değer veriyordu…

84 yaşında 5 gün boyunca 8'zer saatlik çalışma - aslında gücümü zorluyordu - ancak ihtiyarlığın ağırlığını yenmeyi başardım. Genel intiba ya göre Şehrazat (Barkst'ın yönetiminde)- etkileyiciliği, büyüklüğü ve renkliliği açısından benim en başarılı çalışmam oldu.

Yaşamak benim için her geçen gün daha zor oluyor... Tiflis'teki müzenin müdürlerinden davet aldım, benim için büyük bir resmi resepsiyon vermek istiyorlarmış. Buna ihtiyacım yok, ben mütevazi ve çok yaşlı bir adamım, ancak eğer Tiflis yetkilileri benim için verilecek resepsiyona katılırsa, sanırım onların Suhum'a gitmeme izin vereceklerine dair bir umudum olabilir. Mümkünse, o zaman... Tiflis'te, beni Suhum'da, kızı olarak kendi evinde ağırlamayı ve seninle yaşamamı istediğini söyle. Gelebilme evraklarımı düzenlemek için Paris'e gitmeliyim... Ama büyük masrafları nedeniyle bunu yapamadım... Sana gönderdiğim telgraf ücreti 1000 frank'a mal oldu... Nasıl geleceğimi biliyorum, bu benim için zor olmayacak, sağlığım oldukça iyi, yolculuğu kaldırabilirim ...

Cannes'te 1948 yılında vefat eden eşinin fotoğrafının üzerinde bile: "…Acaba, cenazemin Abhazya'ya taşınmasını isteyebilir miyim?"

Canlar Ülkesinin çocukları genç Abhazlara! Apsnı – senin köklerinden gelen çağrın, uzak bir ses, bir yankı, yaprakların hışırtısı, uzak ve tatlı bir an gibi seslenmekte- ah benim anam - Abhazyam! - Ne derin bir uyku ile uyuyor senin yorgun oğulların! Ormanlarının sarhoş edici balları, tepelerinin eğimi, yaban gül çiçekleri ile süslenmiş ve yakınındaki dağlarının mavimsi uzaklığı, uzaktaki kar, akarsularının gürültülü akışı, göl sularının durgunluğu, ormanların serinleten rüzgarı ve yeşil kıyıları ile akarsuların, - ah anam - Abhazyam – sen oraya, karlara doğru istikametini tut, orda gör ve duy, ve öyle bir yaşa ki, her taş, her kuruyan ve düşen yaprak, her yürünen patikanın dönüşü, her yeni esmer yüzlü kardeşin, sabah gökyüzünün değişimi gibi, senin doyumsuz ve meraklı ruhuna nurlu ışıklarını saçsınlar