Muhabirimiz Asta Ardzınba'nın gerçekleştirdiği söyleşi

- Vadim Bey, Siz yarım yıldır Türkiye'deki Tam Yetkili Abhazya Temsilcisi olarak görevinizi sürdürmektesiniz. Atanma emriniz Abhazya Cumhurbaşkanı Raul Hajimba tarafından geçen yılın Temmuz ayında imzalanmıştı, ancak  görevlerinizin başına hemen geçemediniz...

- Doğrudur. Gecikme Türkiye'de Gürcü diplomatların kastıkları engellerden kaynaklandı. Ancak, biz buna alışkınız. Sonunda, bu yılın başında yardımcım Dzhansuh Lazba ve ben İstanbul'a geldik, ve görevlerimize başladık. Bu, tabi, başta Abhaz Dernekleri Federasyonu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Vekili Engin Taskuaç-ipa (Papba) sayesinde mümkün oldu. Bizim geniş Türkiye Abhaz diyasporamız Abhaz temsilciliğinin çalışabilme koşullarının oluşumu için mümkün olan bütün çabalarını sarf etmiştir, Türk hükümeti ise onlara kulak vermek zorunda kalmıştı. Bugün temsilcilik diasporanın tarihi Anavatanı etkileşimin güçlenmesine tam destek vermeye devam etmektedir. 

Musa Egzek: halkımızı büyük bir aile olarak algılıyorum

- Geldiğinizde ilk yaptığınız neydi?

- Belge teknik mevzuları tamamladıktan sonra sonra, Abhazfed yönetimi, yerli Akil İnsanlar Konseyi (editör notu: toplumun en saygın temsilcilerinden oluşan geleneksel yönetim enstitüsü), ve önde gelen diaspora temsilcileri ile görüştük. Ardından Abhaz-Abaza diyasporanın yoğunlukla yaşadıkları yerleşim yerlerini ziyaret ettik, mesela Mersin - Türkiye'nın güneydoğusunda deniz kenarında kalan şehirdir, Samsun, vb.

Temsilciliğimizin faaliyet yönlerinden bir tanesi, Türkiye’de üniversitelerde okuyan Abhaz öğrencilerine rehberlik etmedir. Bu yüzden onlarla görüşmek, attığımız ilk adımlardan biriydi.
Kesinlikle, diaspora ile çalışma tecrübem yardımcı oluyor. Uzun yıllardır diasporamız ile ilişkiliyim, ve onun nasıl olduğuna ve neye ihtiyaç duyduğuna dair net görüşüm vardır. Ayrıca, daha önce defalarca soydaşlarımızın ziyaretine Türkiye’ye geldiğimin de etkisi olmuştur. Bu yüzdendir ki alışma aşamamız fazla sürmemiştir. 

Daha dünden önceki gün bugünlerde Türkiye ve 22 farklı ülkenin gazetecileri’nin katıldığı kongresini konuk eden Bursa’da idik. Etkinliğin organizatörleri kongre açılışında konuşmamı istediler. Kendi konuşmamda Abhazya’dan ve Abhaz diasporasından söz ettim, özellikle Abhazların çağdaş Türkiye’nin kuruluşu ve gelişmesinde oynadıkları rolünden bahsettim. Türkiye’de Abhazya’ya olan ilgisinin her geçen sene artmakta olduğunu söylemek gerek.
Aynı zamanında Türkiye’deki Rusya Büyükelçiliği ile etkileşim halindeyiz. Sayın İstanbul Rusya Başkonsolosu ile görüşmem vardı, ve kendisi her konuda destekte bulunacaklarını temin etti.

- Bugün Temsilciliği’nin temel görevler olarak neleri tanımlarsınız?

- Her şeyden önce, diaspora temsilcilerine Abhaz Vatandaşı pasaportları’nın verilmesinde destek sağlanması ve Suhum ile direkt deniz ulaşımın kurulmasıdır.

Savaş sonrası dönemde, ülkemiz en zor ekonomik durumunu yaşadığında, ablukaya maruz kaldığımızda, Abhazya ile Türkiye arasında gemi seferleri gerçekleşmekteydi. Bu, şüphesiz, ilk Cumhurbaşkanımız Vladislav Ardzinba'nın başarısıydı. Bugün, Cumhuriyetimiz uluslararası arenada daha fazla fırsata sahip olduğu takdirde, deniz iletişimi yoktur. Bu konuda ciddi engellerin bulunmamasının düşüncesindeyim. Bana göre, sorunu kaldırmak için tek yapmamız gereken çaba gösterip gücümüzü sarf etmektir. Bu yönde çalışmamızı sürdürmeye niyetliyiz.

Tek ve bölünmez. Dünya Abaza Kongresinin tarihçesi

Bugün Abhazya’ya sadece uçaklarla Soçi’ye gelerek, oradan da sınırı geçerek varılır. Uçak biletlerin son zamanlarda belirgin şekilde pahalandı, ancak maddi tarafı tek engel değildir. Rusya’ya girmek için Türkiye vatandaşlarından vize istenmektedir. Abhazya’ya gidebilmek için istenilen Rusya Federasyonu çoklu giriş tranzit vizesini almak için, Abhazya Cumhuriyeti’ne gittiklerini ispatlayan belge istenmektedir. Böyle belge ise ya Abhazya Cumhuriyeti’ne giriş iznidir, ya Abhazya vizesidir, yada eski örnek Abhazya Cumhuriyeti vatandaşı pasaporudur. Pasaportumuzu ilk gelişte birçok soydaşımız almaya başaramıyor, yetişemiyor. Gelişlerini tekrarlamaları ise gene daha önce anlattığım zorluklarla ilişkilidir. Bu yuzde soydaşlarımıza pasaportların verilmesi’nin uygun koşulların oluşması – diğer önceliğimizdir. Her bir kişi için mücadele etmemiz lazım. 

Türkiye’de Abhaz mevzuatına göre vatandaşlığını teşhis etmek için belgeleri toplama ve Abhazya’ya gönderme yetkisine sahip olacak şube’nin kurulmasını önermekteyim. Öylece, pasaport alım süreci başlatılmış olur, ve bize başvuran soydaşımız Abhazya’ya gelişi sırasında hızlandırılmış bir şekilde pasaport alabilecektir. Bu tür faaliyetlerin burada yürütmemize herhangi engel söz konusu değildir, ancak bu diasporamıza yönelik bir adım dahadır.

Kendimizin bu politikayı nasıl kuracağımızı anlamamız lazım, ve bütün dünyadaki diasporanın Abhazya’nın gelişmesinde  ne kadar önemli rol oynadığını fark etmemiz lazım. 

- Bu sorunların çözülmesinin şartları nedir?

- İlk başta buna ihtiyacımız olduğunu anlamamız gerek. Bilinçlenme ön şarttır. Ondan sonra amaçlarımıza ulaşma yöntemleri de maddi olanakları da buluruz.

Ayrıca, Türkiye'deki kültür derneklerini destekleme niyetindeyiz. Bu derneklerin aracılığıyladır ki burada yaşayan halkımız Abhaz kültürüne, Abhazya’nın sosyal hayatına katılmaktadır, Abhaz dilini burada öğrenmekteler. Geri Dönüş Bakanlığı derneklere öğretmeleri gönderiyor, onların maaşlarını ödüyor, bu çalışmaları büyütmek, daha çok insanı dahil etmek lazım. 

Ortak hedefimiz – Abhazya ve diaspora arasında köprüleri kurmak, etkileşimi geliştirmek, kamu süreçlerine diasporanın dahil olmasını sağlamaktır. 

Abhazya’da soyadların temsilcilerinin toplanma praktiği mevcuttur, bazı soylar ise bu tür toplantıları sırayla Abhazya’da ve Türkiye’de gerçekleşmekteler. Dans ekipleri Abhazya’ya gitmeye başladılar, çocuklar için Abhazya’da yaz kampları düzenlenme planları da var – bunların hepsi iletişim bağlarının kurulmasına sebep oluyor, gerekli çalışmalardır bunlar. 

Abhazya Bayrak Gününü Türkiye’de kutladılar

Abhazya’daki kamunun diaspora’ya ve geri dönüşü gerçekleşmiş soydaşlarımıza karşı daha hoş gönüllü olmalarını dilerim. Eskiden geri dönüşü yeni gerçekleşenler için şenlik düzenlerdik, bugün ise insanların gurbette yaşayan kendi soydaşları ile tanışma arzuları bile yok. Bu bir çıkmaz yoldur. Kimseyi suçlamaya çalışmıyorum, bir ideolojimiz olmadığını söylemeye çalışıyorum. Ve bu yönde çalışmak gerekiyor. Gözlemlerimden, Abhaz kültürünü ve Apsuara'yı sadece diaspora sayesinde koruyabileceğimizi söyleyebilirim.

- Köprülerin kurulması için atılması gereken başka pratik adımlar nedir?

- Bilgi politikamızı düzeltmek lazım. Bugün Türkiye’de yaklaşık on tane Gürcü televizyon kanalı yayınlamakta iken, buralı Abhazların kendi Anavatanı ile Abhazça yada Türkçe dillerinde bilgi bulmaları son derece zordur.

Aynı zamanında, Abhazya’da da diasporanın yoğun olarak yaşadığı ülkelerde olan biten’den bilgiye ulaşılması mümkün olmalıdır. Şahsen ben, Türkiye'de yerel Abhaz ve Abazaların tüm önemli hadiseleri anlatacak, soydaşlarımızın yaşamını ve yaşayışlarını anlatacak muhabir bürosunun açılma ihtiyacına ikna oldum.

Burada Devlet Geri Dönüş Komitesi’nin Bakanlığa dönüştürülme haberini büyük sevinçle karşıladıklarını eklemek isterim. Bu geri dönüş sürecine ve diaspora ile etkileşimine verilen değerin büyüdüğünü ifade eden yansıtmasıdır. Bunu dünyanın dört yanında yaşayan soydaşlarımızın karşıladıkları sorunlarının çözülmesine yönelik önemli bir adım daha olduğuna umutlu olacağız.