DAK Yüksek Konsey Başkanı, bilim insanı ve hayırsever, toplum emekçisi, tüm gücünü uluslunun yeniden doğuşu için harcayan isim Musa Egzek, 13 Ağustos tarihinde yeni yaşını kutlayacak. Bu önemli gün için Bilgilendirme Portalı olarak kendisi hakkında bir yazı hazırladık.
Georgiy Çkala
Текст: Musa Egzek henüz küçük bir çocukken ablasının ne olmak istediği sorusuna şöyle bir cevap vermiştir: “Çok para kazanarak insanlara yardım edeceğim”. Bugün kendisi – sadece bazı insanlara değil bütün bir ulusa yardım eden tanınmış bir bilim insanı ve başarılı bir işadamı.
Gücüne inanmak
2007 yılında, Musa Egzek'in inisiyatifi ile “Yılın Şarkısı - Abaza” yarışmasının ilki gerçekleştirildiğinde, çoğu insan bunun tek seferlik bir etkinlik olduğunu düşünmüştü. Ama yarışma bir sonraki ve bir sonraki yıl olarak her yıl gerçekleştirilmeye devam etti. Büyük bir popülarite kazandı ve geleneksel bir hal aldı. Abazaların kültürel hayatının ayrılmaz bir parçası oldu.
Böylelikle Egzek, Abaza dilini ve kültürünü korumak ve geliştirmek için geniş çaplı hayırseverlik çalışmalarına başladı.
Musa Egzek, “Yılın Şarkısı” festivalinden bugün Abaza şairleri ve bestecileri için güçlü bir itici güç olarak bahsetmekte.
Egzek, “Zengin bir şarkı hazinesi dilimizi korumada büyük rol oynayabilir. İnsanların evde, arabada, arkadaşlarıyla dinleyeceği çok sayıda güzel şarkımız olursa, Abaza diline her zaman kulak aşinalığı olur. Yeni şarkılar müzik kültürümüzü zenginleştirmekte. Bu festival, yaratıcılık alanına güçlü bir ivme kazandırıyor, çünkü yarışmaya katılmak için yeni şiirler yazmanız, yeni besteler oluşturmanız veya henüz halk arasında bilinmeyen eski şarkıları bulmanız gerekiyor”.
Daha sonra, 2000'lerin sonunda, Abaza kültürünün gelişimindeki bir sonraki adım, Uluslararası Abhaz-Abaza Ulusunu Kalkındırma Birliği STK “Alaşara”nın oluşturulması olmuştur. Birliğin başlıca çalışmaları kültürel ve eğitim alanları üzerine olmuştu. “Alaşara” derneği 25 Şubat 2011 yılında St.Petersburg da kuruldu.
Abazaların tarihini ve kültürünü anlatan "Abazaların Ülkesi" adlı kitap (yazarlar – М. Egzek ve N. Emelyanova), Abazaların ve Abhazların tarihi ile ilgili arşiv belgelerini içeren “Büyük Kafkasya’nın iki yanı” adlı iki ciltlik derleme "Alaşara" desteği ile basılmıştır. O dönemde “Abazaların Ülkesi” web sitesi (alashara.org) kurulmuş, Abazalar ve Abhazların kültürel yaşamı, iki kardeş halkın temsilcileri - ünlü ve ilginç insanlar hakkında yayımlar yapılmıştır. Buna paralel olarak, sporu, güreş okullarının açılmasını ve Abhazya Cumhuriyeti'ndeki bölümleri desteklemek için birçok çalışma yürütülüyordu.
Musa Egzek, 2013 yılında toplum hizmet merkezini Abazaların anavatanı olan Karaçay-Çerkes’e taşımaya karar verir.
Çerkessk'te "Alaşara" isimli bir bölüm yaratarak Abazaların ikamet ettiği yerlerde durumlarını incelemeleri, Abaza halkının gelişimi için kapsamlı bir program geliştirmeleri ve uygulamaya başlamaları talimatını verdiği bir ekip oluşturdu.
Musa Habale-ipa'nın o dönemde ve şimdi belirlediği küresel hedef, Abaza köylerinde yaşamı, sakinlerin kendi güçleri ile daha iyi hale getirmektir. İnsanların birçok sorunu çözebileceği, bunun için sadece isteklerinin ve kendilerine güvenmelerinin yeterli olacağından emin.
"İş atta değil binicide"
Musa Egzek 1964 yılında, Krasny Vostok köyünde doğmuştur. Habale Egzek ve Fatimat Çızıkua-Egzek çiftinin dört çocuğundan ikincisi olarak dünyaya gelmiştir.
Musa Habale-ipa çocukluğunu çok sıcak duygularla hatırlamaktadır.
Egzek, “Hem anne hem de baba tarafımdan büyükanne ve büyükbabalarım hayattaydılar. Onların bize anlattıkları masal ve efsanelerle büyüdük. Bütün güzel insani duyguları aşılayarak bizi büyütmüşlerdi”, diye anlatıyor.
Küçük Musa’nın karakterin oluşumunda baba tarafından büyükbabası Gaziz’in büyük rolü olmuş. Güçlü, yakışıklı, akıllı ve inanılmaz iyi yüreği ile - bir çocuk için ideal bir örnek olmuş.
“Büyükbabam 97 yaşına kadar yaşadı ve o yaşta hala ot biçiyordu” - bu insanla ilgili her anısında Musa Habale-ipa'nın gözlerinden özel bir parıltı, sevgi ve hayranlık yansıtıyor.
Özellikle hafızasına kazınan bir olayı hatırlıyor. Egzeklerin bir komşusu vefat eder ve dede Gaziz evde değildir, koyunlarla birlikte meradadır. Onu çağırmak üzere genç Musa gönderilir.
“Başı öne eğik, kulakları sarkık zar zor giden bir at verdiler bana. Öyle böyle bir şekilde meraya vardım ve üzücü haberi dedeme ilettim. Kendisi geri dönene kadar koçlarla kalmamı tembihleyerek ata bindi ve yola koyuldu. At dedemin binmesiyle sanki yeniden doğmuş gibi değişmişti, kafasını ileri dikerek köye doğru uçuyordu. O zaman işin atta değil binicide olduğunu anladım”.
Bu olay genç adamı “at üstünde” olmak için özel bir iç enerjiye ve metanete sahip olmanız gerektiğine ikna etmişti.
Spor - Amatör ve Profesyonel
Krasny Vostok da o günlerde spor okulu, bölümleri yoktur. Beden eğitimi derslerinde çocuklar çoğunlukla top koştururlar. Ancak öte yandan, hemen her avluda çocukların asıldı yatay demir çubuklar vardı ve her çocuk barfiks çekmeyi, taklalı kendini çekme hareketleri ve daha zor egzersizler yapmayı biliyordu, hareketleri ileri eviyeye taşıyanlarda vardı bu “akrobasi” olarak kabul edilirdi. Herkes güçlü ve kuvvetli olarak büyüyordu, Krasny Vostok'dan gelen çocuklar Malokaracçevskiy bölgesindeki okul yarışmalarında düzenli olarak çeşitli spor dallarında derece kazanırdı.
Sonra köyde bir boksör ortaya çıktı. Musa tam anlamıyla ona “yapışmıştı”, sabah saatlerinde onunla koşuyor, antrenmanlar, vuruş çalışmaları yapmaya başlamıştı.
Daha sonra, Lensovet adındaki Leningrad Teknoloji Enstitüsü'nde öğrenci olarak boks yapmaya devam etti, ancak kısa süre sonra serbest güreşlere geçti ve tam anlamıyla üç ay sonra yükseköğrenim kurumları arasında Leningrad şampiyonu oldu. Daha sonra Sovyet genelindeki yarışmalarda, spor ustası unvanına ulaşmasını sağlayan zaferlere imza attı.
Sporla profesyonel olarak uğraşmak genç delikanlının savaşçı ruhunu güçlendirmiş ve hedefine nasıl ulaşacağını öğretmişti.
Ayrıca: beden eğitimi ve sporun sağlıklı bir ulus oluşumu için öneminin farkında olan Musa Habale-ipa’nın, günümüzde kamu ve hayırseverlik faaliyetlerinde bu yöne özel önem vermesini sağlamıştır.
Kendisi hala her sabaha egzersizle başlıyor ve öğle saatlerinde "formda kalmak için" aletlerle çalışıyor.
Genç bir uzmandan büyük bir işadamına
1987 yılının Şubat ayında kimya mühendisliği ve teknolojisi alanında diploma alan Musa Egzek, aynı yılın Nisan ayında Leningrad Kimya ve Laboratuar Gereç ve Enstrümanları Fabrikasında mekanize üretim atölyesinin başkan yardımcısı olarak çalışmaya başladı. 1988 yılının Şubat ayında, tesisin baş teknoloji uzman yardımcılığına atandı. Kasım 1989'da Musa Egzek, Cam ve Sitall Kimyasal Teknolojisi Bölümünde sitall- belirli bir teknolojiyle elde edilen camsı malzemeler) lisansüstü yapmaya başladı. 1992 yılında lisans üstünü tamamladıktan sonra, St.Petersburg da Kapalı Anonim Şirket “Tekhnointellekt” de genel müdür yardımcısı olarak göre başlar ve bu görevi 1998 yılı Şubat ayına kadar sürdürür.
1998 yılında Musa Egzek, ticari gayrimenkul projeleri ile uğraşan bir geliştirme şirketini - Açık Anonim Şirket Solomon’u kuruyor. 2006 yılında, St. Petersburg'daki Engels Bulvarı'nda Büyük Kanyon alışveriş ve eğlence merkezini açar. 2010 yılında, “Aydınlanmanın Meyveleri” adlı çocuk tiyatrosunu da içeren “Harikalar Şehri “çocuk merkezi açıldı. Halen, şirketin yönetimindeki ticari gayrimenkullerin toplam alanı yaklaşık 200 bin metrekaredir. 2016'da,
Onuncu Uluslararası Gayrimenkul Yatırım Forumu Proestate-2016 da “Büyük Kanyon” projesi, Ticari Gayrimenkul kategorisinde on yılın en iyi hedefi olarak kabul edildi.
Şirket, hayır kurumlarına, çocuk eğitim kurumlarına, sanatçılara ve sporculara, dini kuruluşlara destek veren bir dizi sosyal projeyi desteklemektedir.
Bunlara paralel olarak Musa Egzek bilimsel çalışmalarına devam ederek, teknik bilimler doktoru olmuştur.
Hayatının amacı
Ayakları üzerine sağlamca basmaya başlayan Musa Egzek, çocukluğundan bu yana kalbinde taşıdığı en önemli amacı gerçekleştirme yolunda doğrudan ilerledi - halkının korunması. Muhtemelen, o zaman, bir çocuk olarak, ablasının ne olmak istediği sorusuna cevap verirken, Musa bu kadar geniş çaplı olabileceğini düşünmüyordu. Ancak, halkının yeniden ayağa kalkmasına yardım etme arzusu her zaman içinde olmuş. “Halkımın korunması çocukluğumdan beri beni endişelendiren bir durumdu”.
Musa Habale-ipa, “Zaman geçtikçe endişelerim yoğunlaştı, geleneklerin, dilin, kültürün kaybolduğunu gördüm ve hissettim. Ben henüz öğrenciyken büyük bir şehirde okuduğum zamanlarda, kendime ait, yerli, ulusal bir şeylerin eksikliğini hissediyordum... En azından küçük vatanım ile birlik ve bağ kurmuş hissetmek için ulusal şarkılarla dolu bir kaset dinleyebilme imkanının olmasını. Ama o dönemlerde onlar (kasetler) yoktu”, diye anlatıyor.
Musa Habale-ipa, bu hayattaki görevinin ne olduğunu zamanla nasıl anladığını şöyle anlatıyor: “Sadece çocukların ve torunların güvenli hissetmeleri için değil, gelecek tüm nesillerimizin güvenli hissetmelerini sağlamak”, köklerini bilmeleri ve değer vermeleri için halkın kimliğini korumak adına mümkün olan her şeyi yapmak.
Egzek, “Tabii ki, halkın bir temsilcisi olarak, ideal olan - köylülerin manevi güzelliği, eğitimi ve küçük halkı, toplumu ve bir bütün olarak ülkesi için önemli sorunları çözebilme özellikleriyle öne çıkmasını istiyorum. Ve ekimle beraber, ulusun korunması ve gelişmesi bağlamında, on yıllık bir dönemi kapayan, detaylı bir program hazırladık. Anladım ki, ben bu projeyi gerçekleştiremezsem yaşayamam”, diye paylaşıyor.
En büyük zenginlik – insan
Musa Egzek, Karaçay-Çerkes'deki Abaza köylerinde yaşamın daha iyi olmasını sağlamak için kazandığı paranın önemli bir bölümünü bu alana yönlendiriyor. Ancak aynı zamanda şunun altını tekrar çiziyor: İnsanların kendilerinin hayatlarını değiştirmeleri çok önemlidir.
Musa Habale-ipa, “Yerel bölgelerde topluluk konseyleri oluşturduk. İlk kamu konseyi kendi köyüm Krasny Vostok'ta, ardından Karaçay-Çerkes’in diğer köylerinde kuruldu. Bu yerleşim yerlerinin yönetimi ile birlikte köylerin gelişimi için bir plan hazırlamaya başladık. Bu şekilde, adım-adım, insanları bu yaratıcı sürece dahil etmek için, her şeyi birlikte yaptık, böylece dostlarımız kendi çevrelerinde yaşamlarını iyileştirebildiler, kendi elleriyle başarmanın tadını almalarını istedik. Bölge sakinleri sonucun kendilerine bağlı olduğunu anlamaya başladığında, hedeflerine ulaşma sürecinde tutumları değişir. Bu, stratejimizin önemli noktalarından biridir”, diyor ve anlatmaya devam ediyor: “Benim düşüncem artık ‘taşların toplanması’ gerektiği yönünde. Birkaç kuşak boyu planlama ufku ile düşünmeyi öğrenmeliyiz. İnsanın kilit konumda olduğu ve doğrudan katılımının üstlenildiği dil ve kültür gelişimi programları uygulayarak, yeniden doğuş için temel atıyoruz. İnsan –bizim temel varlığımız, en büyük zenginliğimiz”.
Vatan - yaşam kaynağı
Modern bir köyün nasıl olması gerektiğini Musa Egzek doğduğu Krasny Vostok örneğini ile göstermeye karar verdi ve sonra bu deneyimi tüm Abaza köylerine yaydı. Daha sonra bu modelin her yerde kullanılması mümkün olabilir.
Musa Habale-ipa'nın maddi desteği ve inisiyatifi ile 2013 yılında Krasny Vostok da köyün iyileştirilmesi üzerine geniş çaplı çalışmalar başladı. Sokaklar düzenlendi, kamu binalarının etrafı çevrildi. Narzan kaynağının etrafındaki çöplüğe çevrilmiş alan temizlenerek, hem yetişkinlerin hem de çocukların dinlenmeyi sevdiği rahat bir parka dönüşmüştür.
2018 yılında, bugün her yaştan yüzlerce köylünün beden eğitimi ve sporla uğraştığı muhteşem bir spor kompleksinin yapımı tamamlandı.
Gerçekleştirilmesi Krasny Vostok’u bir tatil beldesine dönüştürecek "Gumlokt Resort" (Gumlokt – Abazaca Гвымлокт – Kumsko-Lovskiy köyü, Krany Vostok’un önceki ismi)projesi hazırlandı.
Musa Egzek’in küçük memleketine yaptığı her ziyaret olay oluyor ki, bu St. Petersburg’da ki yoğun işleri dolayısı ile yılda birkaç kez gerçekleşiyor. Tüm yerel kamu aydınları bir araya geliyor ve lideri ile birlikte kırsal kalkınma için yeni planlar geliştiriyorlar. Musa Habale-ipa Krasny Vostok’u çok seviyor.
Musa Egzek, “Rusya’nın Kuzey’inde doğabilir ve bütün hayatını burada yaşayabilirsin, tüm kalbinle beyaz geceleri ve frambuazı sevebilirsin, ancak bir gün Elbrus bölgesine geleceksin, çiçekli ıhlamur aromasıyla dolu havayı ve taze kesilmiş çimenlerin kokusunu soluyacaksın, bir şelalenin kükreyerek eteklerinde kırıldığı dağ yamacına tırmanacak, dağ nehrinin ebedi tarihini kıvrımlı bir el yazısı ile yazdığı vadiye bakacak, kekikli çaydan tadacak ve anlayacaksın: bu senin vatanın, hayat kaynağın, tekrar -tekrar döneceğin yer”, diyor ve köyün her sakininin onunla aynı fikri paylaştığını düşünüyor.
Halk Lideri
Çerkessk'te STK “Alaşara” nın ayrı bölümünün tanıtıldığı gün, Musa Egzek’e şöyle sordular: “Abazaların zaten birkaç kamu kuruluşu bulunmakta,“Alaşara’nın ”onlardan nasıl bir farkı olacak?” Cevabı ise şöyleydi: “Çalışmamızın temeli sistematik olacak. Hedefler koyacağız, bu hedeflere ulaşacak görevler geliştireceğiz ve bu sorunları çözmek için gerekli çalışmaları yapacağız. Başarmanın tek yolu budur”.
Sosyal alan ve kamusal hayatta, kültür, eğitim, spor, sağlık, bilim gibi çok sayıda projenin inisiyatifini üstlenen ve doğrudan katılımıyla gerçekleştiren STK "Alaşara" nın başarılı eylem kuruluşundan Abaza halkının sağlıklı ve aktif güçleri için bir çekim merkezi haline getirmiştir.
Alaşara çevresinde,otoriter kamu kuruluşlarından bazıları Apsadgil (Vatan) Birliğini oluşturmak için bir araya gelmişlerdir. Musa Egzek, birlik yönetim kurulu başkanlığına seçildi.
2017'de Uluslararası Abhaz-Abaza Birliği (Abaza) Halk Kongresi'nde (MAAN) Musa Egzek kurumun başkanı seçilmiştir, aynı kongrede kurumun adı değiştirilerek Dünya Abaza Kongresi (DAK) olarak kabul edilmiştir.
Ve şuan, Abaza halkının tamamının lideri olarak Musa Egzek, ana hedefine ulaşmak – ulusunu korumak için, stratejik olarak sorunları çözmekle - tüm dünya genelinde yaşayan Abaza ve Abhazları bir araya getirmekle meşgul.
Egzek, “Ulusum için, küçük Vatanım için, Rusya ve Abhazya için daha yararlı ve önemli şeyler yapmaya yetişmek istiyorum. Gelecek neslin gelişimi için sağlam temeller atabilmek geçiyor tüm kalbimle içimden. Ne de olsa dünyada nasıl bir iz bırakacağınız, insanlarınıza ve toplumunuza ne kadar fayda sağladığınıza bağlı… ”
Musa Habale-ipa ve tüm Abaza halkı için tüm bunların gerçek olmasını diliyoruz! Size sevgili Musa Habale-ipa daha nice yıllar verimli çalışmalar, aydınlık ve mutlu günler görmenizi temenni ediyoruz!
girişa yada kayıt yapmalısınız.