Said Barganciya

Bagrat Şinkuba Abhaz Dili Vakfı Başkanı, DAK Yüksek Konsey üyesi Vyaçeslav Çirikba, Abhazcanın kurtarılmasına yurtdışında kullanılan deneyimlerin yardımcı olabileceğini düşünüyor. DAK Bilgilendirme Portalına verdiği röportajda, başkanlığını yaptığı Vakfın çalışmalarında Galler'de uygulanan dilin koruması yönündeki olumlu metodun kullanıldığını söyledi.

Türkiye'deki Abhazlar Abhazca öğrenmenin mümkün olmadığı efsanesini çürütüyorlar

İngiltere’nin dört idari ve politik bölgesinden biri olan Galler, yakın geçmişte ana dilini koruma sorunu ile karşı karşıya kalmış ve bu sorunu çözmeyi başarmış bir örnek. Bunun için kapsamlı adımlar atmaları gerekmiş, ancak bu adımlar sayesinde, Galce dili bugün her düzeyde aktif olarak kullanılıyor.

Çirikba, “Dünyanın birçok ülkesinde edinilen pratik, dilin kaybolmasını durdurmanın mümkün olduğunu, pozisyonunun güçlendirilebileceğini ve gelişebileceğini kanıtlamaktadır. Galler'de, çok sayıda çocuk, ebeveynleri dili bilmese dahi ana dilini anaokulları ve ilkokullarda öğreniyorlar. Dil tekrar canlanmış, kurumlarda, yerel yönetimlerde konuşulur hale getirilmiş, iyi ücretli devlet görevlerine gelebilmek için dilin bilinmesi şart koşulmuş. İşte bu modeli örnek almalıyız”, diye vurguluyor.

Vyaçeslav Çirikba, Galler programı çerçevesinde devlet organları - yerel konseyler ve Galler Ulusal Meclisi'nin ana dilini resmi dil olarak kullandığını, resmi basılı materyaller yayınladığını açıkladı. 1982'de, yalnızca Galce yayın yapan, “Kanal 4, Galler” oluşturulmuş.

Vyaçeslav Çirikba, “1981 tarihli İngiliz Vatandaşlığı Yasası uyarınca, İngilizce ile birlikte Galce’ye de hakim olmak, [İngiltere'de] yabancıların vatandaşlığa kabul edilmesinin şartlarından biridir”, diyor ve ekliyor – “2050 yılına kadar, Galler'de anadili konuşanların sayısının bir milyona ulaşması planlanıyor”.

Abhaz akademisyen aynı zamanda, dil geliştirme programının Galler’de yeni başlatıldığı dönemlerde, önceki nesillerin çoğunun ana dillerini bilmediğini belirtiyor.

Abhaz Dili Vakfı Başkanı, “Bizde durum bunun tam tersi: yetişkinler Abhaz dilini konuşuyor, ancak çocuklarına aktarmak istemiyorlar. Ailede bilgisini alan çocukların anaokulunda ve okullarda dilini güçlendirmeye ve geliştirmeye ihtiyacımız var. Bu nedenle, ayrı yöntemlere, ayrı ders kitaplarına ve dili bilenler ve dili bilmeyenler için ayrı gruplara ihtiyacımız var. Bu, yeni ve daha etkili, sonuç odaklı bir yaklaşımın temelidir”, diye açıklıyor.

Çirikba, DAK Yüksek Konsey Başkanı Musa Egzek’in finansal desteğiyle STK “Alaşara” tarafından yürütülen proje çerçevesinde, okul öncesi ve okul çocukları arasında anadil üzerine bilgilerinin ölçüldüğü bir araştırma yapıldığını belirtti.

Vyaçeslav Çirikba, “Okul öncesi ve ilkokul çocukları arasında çalışmalarımızı yürüttük. Araştırmalarımızın sonuçlarına göre, Abhazcayı iyi bilen çocukların sayısı maalesef %30’u geçmiyor. Bu sonuca bakarak 20 yıl sonra anadilini hiç bilmeyen bir nesil yetişecek. Abhazca konumunu gerçekten büyük bir hızla kaybediyor”, diye altını çizdi.

Londra'daki Abhazlar kültür merkezi derslerinde ana dillerini öğreniyorlar

Yakın zamanda, Vakfın ve STK Alaşara'nın daveti üzerine, Galce ve azınlık dillerin kurtuluşu uzmanı olan Profesör Havel Lewis Abhazya'yı ziyaret etti.

Çirikba, “Uzmanlarımız için, çok ilginç ve yararlı olduğunu keşfettiğimiz seminerler düzenledi. Profesör Lewis ile iletişimde kalmayı sürdüreceğiz ve Musa Egzek’in desteklediği bir programın parçası olarak, etkileyici deneyimlerini yerinde tanımak, Abhaz ve Abaza dillerinin konumunu güçlendirme açısından neler alabileceğimizi görmek adına Galler'e bir iadeyi ziyaret yapacağız”.

Abhazya'nın eğitim kurumlarında mevcut öğretim sisteminin etkisiz olduğunu, “çünkü bu program Abhaz dilini iyi bilen çocuklar için tasarlanmış ve şehirde bu kategorideki çocuklarımız azınlıkta”, sözleriyle belirtiyor.

Vyaçeslav Çirikba, Abhazların kendi dillerini öğrenmek için istekleri olsa da, bunun için çaba harcamak istemediklerini de belirtti. Başkentte yaşayan genç Abhazların tutumunu, “Evet, anadilimizi öğrenmek istiyoruz ama üzerinde çalışmaya henüz hazır değiliz”, olarak açıklıyor.

Şuan Abhaz Dili Vakfı’nın okul öncesi eğitim için ders kitaplarının çevirisi üzerinde çalışmakta olduklarını öğreniyoruz. Bu kitaplar - İngilizce öğrenmek isteyen yabancılar için tasarlanan Oxford Üniversitesi ders kitapları.

Çirikba, ders kitaplarının şuan Abhaz diline uyarlandığını, ancak genel olarak, bu kitapların içerdiği öğretim yöntemlerinin uzun zamandır test edilmiş ve olumlu sonuçlar vermiş yöntemler olduğunu vurguluyor.

Vakıf Başkanı Vyaçeslav Çirikba, “Sonbaharda pilot anaokulunda bir deneme gurubu oluşturacağız. Bu gurup anadillerini bilmeyen çocuklardan oluşacak. Onlara yeni metotla eğitim vereceğiz”, diye paylaşıyor planlarını.

Bagrat Şinkuba Abhaz Dili Vakfı – anadilin korunması ve geliştirilmesi konuları üzerine çalışmalar yürütmekte. Vakıf, dil öğreniminde günümüz koşullarına uygun yeni metotlar geliştirmekte.