Октяябрь а 3 дангIадрийыз амш йыртлапIитI АААК апрезидиум йалу, Иордания йауу хIабашталагIв Чква Ануар. Аконгресс ауысхагIвчва ргвып Иордания йанаъаз АААК ахабарргарта портал ауи згвы цхIауа ачкIвын йачважватI.

Хагба Изольда

Упсадгьыл йазуыму абзибара абаргвыраквагьи, агIамтагьи, ахъарарагьи гьаланахIвум. Ауи йагIарбагапI ууагIахъа, ауат ргвбайари ртурыхи ухъа рыладухара. Ауи упсадгьыли ууагIи разыгIальаматраква урызгылырныс къару гIаунатитI.

Иордания йауу хIабашталагIв, АААК апрезидиум йалу Чква Ануар йыхъазла «апсадгьыл йазуыму абзибара» йгьахъаз ажва пшдзам – абарауаса уызрыцIсуа къарупI.

АААК Иордан Хашимит ПаштахIыгIва йанаъаз ауи йакIвпI ажвлара уысхагIвчва ранйараква зымгIва адызгалуаз, агвып рцара тшазрыхIазырра йапщылаз ауысква зымгIва зыхъвда йыквызгьи ауи йакIвын. Ауаса йыхьыз бзирала йырхIварныс йаналагуз йгьйымуазтI: «Айщчваква «алахI дузыразхатI» – хIва абархIвра гьатахъым, айщчва ацацхърагIарныс рборчпI» – йхIвунта.

ЧкваргIа ртгIачва ду

Чква Ануар Амман апны дйытI йгьи дгIадзынгылтI.

АтгIачва ртурых – Ануар йшизыгIащаквыргылхызла – злагIаджвыквылуа ауи йабаду йабаду Иса-хIаджь Къарча-Черкес апны йаъу ЙынджьыгьчкIвын кыт апны асквш 1841 агIан данйыз амш акIвпI. Ауаъа дгIатыцIын йтгIачва йыцта Трыквшта дгIарылсын Голан хIагIараква дгIайтI (Голан хIагIараква Сирия апровинция Кунейтра йаланакIуан – аредакция ррытаразга). Ауи гIвыпхIчви гIвпачви – Ануар йабаду йаба Маджьиди Саиди йыман. Ахщчваква рыхьызква уыжвгIанчIви абанпара йгьырзыгIамдзатI.

Айщчваква рттгIачваква дууын: Саид сабита агIгIвы йыман, Маджьид – цгIвы. УахьчIвала Саид йгIайтынхаз азджьакI Сирия йтыцIхтI, Апсны йцахын йбзазитI.

Маджьид йпахIба Шариф, Ануар йабаду – атгIачва дрыуата йхъаззаджвыкI Сирия дтыцIын Иордания дцатI.

Чква Шариф акъарча пхIвыспа Атмырза Фатима дгIайгтI. Ауат жвгIвысабичва гIадритI: хвыгIвпачви – Ашраф, Наиф (Ануар йаба), Маруан, Хаиса, Мазгар – пщгIвыпхIчви – Лутфия (ауи ужвы Майкъвап апны дбзазитI – аредакция ррытаразга), Ханна (Иордания дтапI – аредакция ррытаразга), Хиам (Иордания дтапI – аредакция ррытаразга) йгьи Самер (Америка дтапI – аредакция ррытаразга).

Наифи ауи йпхIвыс ачачан Зандаки Фриальи Ануар йайцIбата ужвыгьи гIвыпхIчва рымапI – Аруи Ханни.

Ануар йани йаби Наифи Фриальи щарда цIуата пенсия йчIвапI. ДанчкIвыныз Чква Наиф Иордания авиалинаква рпны дменеджерын, сквшквакI Москва, Дубай, Рим, Ливия, Сингапур датшагьи адуней шабгула шта щарда рпны дынхатI.

Асквш 2002 агIан апхьарта дангIалга амщтахь Ануар «Асасырта йапщылу ахIаракьатчпара афакультет дыцIалтI, апаштахIпа Али бин аль-Хусейн йхантыдз анкъвгара унашва ахъицIауа дынхатI, ужвы Амман апны Британия ащтийыгIвчва руысхарта тдзы анкъвгара унашва ахъицIарныс дызшIыртитI.

Цри макъым

Чква Ануар йшихIвауала, ауи йызшан, йауа ухIварыквын дшхвыцыркIваз йыщайдзаква йдыртI, йани йаби руагIа, ртурых рыхъазла йырдыруаз зымгIва ауи йархIвуан. АтгIачва рпсадгьыл зынгьи ргвы йгьтымцIуазтI. ДшцIайыз уалагата Ануар ауат агIагвалашвахраква дхъырхуан, йымагIальаматын.

«ХIгвбайари хIцIаскви руысла йыздыруа зымгIва ужвы ссабиква йрасхIвхитI. ХIцIаскви хIкультури хIзымхчузтын уагIахъата хIгьаъахызлушым. ХIара анахьанат хIрапшымкIва хIызчпауа йгьы хIызбжьауа апсуара акIвпI, ауи хIрыдзырныс хIгьахвитым», – йпхьадзитI Чква Ануар.

Ануари ауи йхъапщыла агвхъауа АбадзахI (Тлыча) Алли ртгIачва апны асаби харзынаква гIадзынгылитI: жвсквша йырту Лариси цысквша йырту Амири.

Иордан Хашимит ПаштахIыгIва хIанаъаз хIара Ануар йунагIва апны хIсасыта йхъапщылагьи, ауи лангьи лабагьи, рсабиквагьи хIрабадырныс хIылшатI. Атдзы апны зымгIва йгIауархIвитI араъа ацIаскви ахабзакви хвы шырзырбауа, ахIбара-айцIбара шырдыруа, йцIасу асасбзибара шынкъвыргауа.

Йабадзагьи гвлахIару Амман апны асабива йгвыргъьачIвауа йызлагIахIвуа уцри апсуа макъым угIарныс! Алла йшылхIвауала, асабиква ауи амакъым гвыргъьахъвыкI апны йыргIан йыргвапхадзатI, ауищтара ансимшы йаладыргитIта йаздзыргIвитI. Угвы зынла йгIанагитI: амакъымква зымгIва рпны апсуа макъым ахъазгIваца йгьгIалрымхзапI ауат.

Йапхъахуз Апсны ацара

КIавкIазла Ануар йапхъахауата асквш 2009 агIан дгIанагтI, Апсныла – асквш 2010 агIан.

«Йапхъахуз слахIвараква шIала йгьузыхIвушым. Йызбаз зымгIва спсы йалалтI, схъагьи стахъвыцхуа сырчпатI: ауаса йшпаца, йызцайа – ауи аъара гIамта ауыра хIпсадгьыл хIымдыруа хIшпабзаза? Щарда тшапсахтI ауищтара. АмалькI шсауа Апсны, Черкесск, Майкъвап сцалитI. СтгIачвагьи ауаъа йаъан, хIкъральгьи бзи йырбатI – ауаъа хIара йхIзаъакву щардагIвыта йтапI. Сара Апсны сакъральыгIвхатI, паспортгьи гIапшцIызгатI», – дгвыргъьауа йхIвитI Чква Ануар.

Угвы йалахIитI Иордания йту адиаспора йауу рыуа – «Швыжвла ъану швпсадгьыл швнайхырнас швтахъума?» – хIва уырцIгIата заджвы далымшвтуата «щта» – ангIауархIвхуа. Ауи ауыс ангIаурахара уайчважвалагIв зынла йлакта гIагвыргъьитI, йылаквагьи гвыгъаракI гIарныпщитI.

Чква Ануаргьи Апсны дгIайхырныс шигвалу гIахIайхIвтI.

«Сара сшнайхуаш сазхъвыцлитI, йызнымкIвагьи йаквскIдзахьан, ауаса ужвыгьи ауысква йшстахъу апш йгьаквымшвастI. Съанхуш, съабзазуш, асабиква ъасрыпхьуш алыргара атахъыпI. Нхарала йсырхIахьаз ашвапха закIыта йгIарысабапра атахъыпI», – йхъвыцраква хIыцагIвишитI Чква Ануар.

Ауи урышвла бзита дчважвитI, ауи йгIалцIла Апсны данаъу дгьгIапсум, ауаса йгьцIайкIуам «йтгIачва, йани йаби, йсабиква дрызхъвыцра шатахъу».

«ХIара хIпсадгьыл хIачвыхъарата бзидздзара хIбзазатI, йагIапI хIыщайдзаква хIрызцахныс», – йбжьы гвасракIгьи гвыгъаракIгьи алата йхIватI Ануар хIайчважваракI агIан.

Ауи апсуа бызшвагьи ййырдырныс ацIыхъва дтагылхьатI, йазалхыз апхьараква дцун, ауи йайхIахугьи – йара йхъатала Амман апны арыпхьара ауыс дахъпшылуан. ХIабашталагIв йшипхьадзауала, хъарата апхьарагьи уцри бызшва унардыритI, йанамуыхрагьи закI алудыргIауа уачпитI.

«Абызшва ууагIа ргвбайари рцIаскви рыцIа аргваныта йунардыритI. Швабыжта йсабапхушын атурых, акультура, апсуара йырзынарху алекцияква», – багъьата йхъайцIитI Чква Ануар.

Аконгресси ажвлара уыскви

Ануаргьи йпхIвысгьи ужвыгьи йшIаркIвапI, ауат ужвыгьи щарда йынхарныс, рсабиква рбжьари рарыпхьари къару аларцIарныс рпырапI. УадыргIванагьи атгIачва рхъада йыгIамта йауата щарда ажвлара уысква йрыквирыдзитI. Ауи апшта, ауи Иордания ахьыла АААК ЙхIаракIу асовет апрезидиум далапI, джьгарта далапI «Диуан Абаза» – апсуа абаза уагIахъа йрыуата Иордания апны йбзазауа зымгIва адызкIылуа аорганизация анхарагьи.

«Сара йшспхьадзауала хачIв хъадата спахь йгылу Иордания апны йбзазауа хIапсуа-абаза тгIачва рыхъазла сабапракI счпарныс, хIцIасква анахьанат йрасхIвырныс, араъа йаъаквуи хIпсадгьыли апсщылырныс акIвпI. Сара йанакIвызлакIгьи сквшщарда рыжвла ъану рпсадгьыл рымдырхуата йбзазаз хIдиаспора [хIпсадгьыл ахьыла] рацапахра амгIваква сырзыпшгIитI», – йхъвыцраква хIыцагIвишитI Ануар.

Ауи дшхъвыцуала, арепатриация швабыж сакъта, гвжважвагIвадъа уадгылра атахъыпI. Адиаспора йауакву ацапахра ахIатырла, йхIвитI ауи, йащтацауата щата гIаныршара – абызшва ардырра, бзазартала адгалра, нхарта гIаура ауысква алыргара атахъыпI. УахьчIва Иордания йауата аконгресс йалакву ауатквала йазалху апрограммаква ргIвитI, йшрылшауа апштагьи чкIвыныргIа ауи ауыс йшгIаланадыркIуаш йащтапI, йауа ухIварыквын адкIылара ауысква назырдзуш ауат ракIвта йырбитI.

Йджьащахъву ачIвыйа – атгIачва рпны Ануар гьйакIвым йапхъахауата аконгресс йалалыз. Ауи йабаду Чква Шариф асквш 1994 агIан Апсны даъан, АААК (ауи агIан адкIылара Апсуа-абаза уагIахъа рдуней ассоциация (МАААН) ахьзын – аредакция ррытаразга) йгIвбахуз алачIварагьи далан.

АцIасква гIащаквыжьра йгьи йнардзара

Адиаспора йауу чкIвыныргIа АААК амагIны гIаргвынгIвра ахIатырла ауат аконгресс атурых, ауи мурадта йынкъвнагауа, хачIвыта йаргылуа, хIпсадгьыл баргвырата йызлу рахIвлара атахъыпI – руагIа рыхъаз йырчпара атахъу шырдыруаш апшта, кьангьаш гьазгIайгуам Чква Ануар.

«Иордания апны чкIвыныргIа аконгресс йархъйауа ауысква рымагIальаматпI, ауаса сара АААК ЙхIаракIу асовет саналазара йсборчта йспхьадзитI ауат мгIва тамам йыквсцIара, йсыргвышхвара. ХIара хIуагIахъа цхърагIара йазыбжапI, ауи гIазлыцIыз хIтурых ъабаргвыз, жвасквшапхьадзара хIпсадгьыл хIъачвыхъараз акIвпI. Сара йсылшауа зымгIва счпуштI чкIвыныргIа азскIкIыта аконгресси «Алашари» рпрограммаква хIрыдынхалра ахъазла. ЙхIыму гIахIхчара ахъазла йхIылшауа закIгьи гьгIаныгIыжьуашым», – дгвышхвитI Чква Ануар.

Дразыта далачважвитI ауи апсуа къральыгIва репатриацияла а-Министерства акъарула адуней шабгу апны йбзазауа адиаспора рыжвла ъану рпсадгьыл йцахра йшащту. ХIабашталагIв ауи анхара магIын ду амата йпхьадзитI. Ауи дшхъвыцуала адиаспора йауакву ауыс зкву тамамта йгIаргвынуыргIвуамцара урачважвалара атахъыпI – рпсадгьыл йцахырныс шыртахъхуш, йа йанамуыхрагьи йцах йшауаш йазхъвыцуа йшалагуш апшта.

Ануар йшихIвауала ажвлара уысква заман щарда йыквырхитI, ауаса ауи амагIны гIайгвынгIвитIта йашIайрысныс гьигвыгъам – йгIадзынгылуа абанпара рхIатырла йнайырдзарныс дхIазырпI.

«ХIтгIачва рпны хIара апсуара ацIасквала хIырбжьун, саргьи йсылшауа зымгIва счпитI хIунагIва ауат ацIасква шыгIвназлуш, хIсабиквагьи ауат шынкъвыргуш апш. Ауи сара сыхъаз мурад хъадата йспхьадзитI», – йажва цIхъва айтхитI Чква Ануар.

Ауи йаргьи йтгIачвагьи уанырпшуа ужвыгьи зны йджьаущитI: йабагIаргуа ауагIа заман ауыра йызчвыхъараз рпсадгьыл йазрыму ауи аъара бзибара? Иордания апны йгIадрита ауаъа йгIадзынгылыз Чква Ануар, ажва аламкIва, дъабзазауа акъраль ауагIа ркультура хвы азибауата йынкъвигитI, ауаса ауи йара йыщайдзаква, йуагIа гIазхчушта йпхьадзауа апсуара нкъвигарныс, бзигьи йбарныс ахъаз йгьйызарархум.

ХIгвы йгIатыцIуата Ануар дангIадрийыз амшла хIйайхIвахIвитI йгьи йзыхIтахъпI мурадта йыму зымгIва гIайдахIвырныс, апсуа-абаза уагIахъа йрыуата Иордания йбзазауагьи йуагIахъа шабгугьи йрыхъвуш уыс щарда йзахъвдаквыцIныс, айгIайра шIыцква дырзынадзарныс!