Адуней апсуа-абаза конгресс асквш ауацIа йшынхаз йаквчважватI. Асквш 2022 агIан хачIв хъадата йдыргылуагьи аргамта йырчпатI: АААК ауатква ахабарргарта портал апхьагIвчва йднардыритI.

Барганджиа Саид

Эгьзакь Мусси Адуней апсуа-абаза конгресс анхара йапшым анархараква йырхъпшылуа анхагIвчви а-Конгресс асквш 2021 агIан уыста йахаз, асквш 2022 агIан йырчпарныс йырмураду гIархIватI.

Асквш 2021 агIарбара хъадаква

АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьакь Мусса йгIаликIгIатI асквш 2021 ауацIа а-Конгресс агвып аустав йгIанахIвауа ахачIвква шархъйуз, йарыбагъьаз апрограмма йштымцIуаз. Ауи йшихIвазла, Апсны апны ашIакIраква анщаквдыргыл йгIашIарышвта а-Конгресс анхара аэпидемиология аъаща йаквнаргIапсуан. Йара ауаса йакIвшун агIвыма къральква рпны АААК анхарагьи.

«Ага ауаса йаъазтынгьи, асквш 2021 ахъа угIалагата аэтнокультура цIасква рыбагъьара, агвбайара тынха хчара йырзынархаз гIаджвыквцIара щарда хIырхъйатI. Зынхара джвыквызцIахьаз ашIыпIа хъвшараква хIыцта акъральгIв жвлара рыбагъьара йазынхауа апроектква хIырхъйауата нхара ду акIвхIыршатI. Ауи йгIаланакIуан культура, спорт, згIвадарахчара, асабиква рыгIзара, ашIыпIаква рыпшдзара, апсабара айгвыгIвра нархара змаз ауысква», – йгIаликIгIатI АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв.

ЙшцIасхаз апшта, асквш 2021 агIангьи АААК агвып Апсны апны йакIвшуз ахъмаштылра йгьи агвыргъьахъв уысква джьгарта йрылан.

Эгьзакь Мусса йгIаликIгIатI ари йтыцIуа асквш агIан СогIвым апны АААК ауысхарта Апсны Республика а-Президент Бжаниа Аслан дшсасыз. Аофис анхагIвчва ауи адкIылара уыста йакIвнаршауа, анхаща шаъу, ашта йгьи ашIыпIа хъвшараква йырчпауа дрыхадыргIвазатI.

Ага аэпидемиология аъащаква баргвызтынгьи, ашIыпIа хъвшараква гIаныршарала анхара гьашIамстI. Ауи апшта асквш 2021 ауацIа АААК йашIыпIа хъвшарата 11 шIыцта йгIахъыртIытI (зымгIва шалу Апсны апны шIыпIа хъвшара 53 аъапI – аредакция ррытаразга). Асквш 2021 ауацIа адкIылара ауагIа шIыцква гIалажьрала анхарагьи акIвшун.

«АжвапIта, Атрыкв шта Адана йауата а-Конгресс 36-гIв гIалалтI. УахьчIвала а-Конгресс йалакву 1594-гIв йнадзитI», – йхIватI Эгьзакь Мусса.

Ауи зымгIва йгIаргвалайыршвахтI йагIвсыз асквш агIан Адуней апсуа-абаза конгресс йапшым агвчIагIвчпара уысквагьи шаднагалыз. Аэпидемиология аъащаква анбаргвха а-Конгресс Гагри Гвдауыти рпны йаъу аковид чымазагIвтараква йызнымкIва цхърагIара днарадзатI.

АААК аунашвачпагIв даквгIашIастI а-Конгресси «Алашара» дуней адкIылари йацыта йыздынхалуа, апсуа-абаза уагIахъа ргвбайара тынха гIащаквыжьра йгьи тшауацIнарыхра йазынхауа апроект «Амазара» (ауи йагIаджвыквцIагIвхазгьи АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьзакь Мусса йакIвпI. Апроект уыжвгIанчIви интернет-ргIапсра амальква гIаурысабапуамцара хIкультура тынха ауагIа йшрылаугуш йазынархапI – аредакция ррытаразга).

Ауи апроект апкъ йтата хвидеороликкI хъырхын ауагIа йддырбатI – ауагIахъа гIахIвыщаква, амакъым ъамапсымаква, ахIваспаква рчпара йгIарыквчважвауата. Уыжвласыла йхIазырхуштI ужвыгьи фильмкI – Апсуара йаквчважвауата. Датшагьи гIвба – атацанадылра цIаскви ауагIахъа ъамапсымаква шырчпауи гIазырбауа – ужвы йрыдынхалитI.

Ужвы ари асахIат йакIвшауаркIвитI йапшым арыпхьара проектква.

«Асабиква онлайн форматла цри бызшвала йахIрыпхьитI. Йапхъахауа аудиокнига анхIцIатI – ТхIайцIыхв Бемырза йроман «Нышв напIыкI». Асабиква рыхъаз амультфильмква апсуа йгьи абаза бызшвала йатахIкIитI», – йхIватI Эгьзакь Мусса.

АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагшв дацIачIвагъватI а-Конгресс йалкIгIу гватра атурых-культура тынха ахчара йшазалнахуа. Ауи ахIатырла Петр Ду йыхьыз зхъу Антропологии этнографии рмузей (Кунсткамера) ацынхара ауысла ангIалра рыдырчпалтI, ауи ангIалра апкъ йтата абазаква йгIарыквчважвауа монография гвыпла йадынхалитI, Кунсткамера рархив йщтIу асуратквагьи алата гIарбарта адыргалитI, анаука гIвыраква дрыхIазыритI, архъвыхраква акIвшитI, апхьахьа шIаква аспирантура йыцIалырныс йырцхърагIитI.

Арат, датшагьи проект щарда злу апрограмма нхитI.

«ХIара асквш 2026-дза йхIырхъйуш ацри бызшва, атурых, алитература гIахчара йгьи тшауацIдрыхра йазынарху программа шIыц хIрыбагъьатI. Ауи ПIаз Сергей унашва ахъицIитI, йбергьльу апсуа йгьи абаза апхьахьаква джьгарта йалапI. Апрограмма АААК йгьи «Алашара» адкIылара рсайтква рпны йуауаштI», – йгIаргвалайыршватI зымгIва Эгьзакь Мусса.

Ауи йшихIвазла, Абнатехника университет аректор йыдырчпалыз ангIалра абзирала 18-гIв студентчва ауаъа йыцIалын ацбзазарта йтата абюджет ахчала йапхьитI. Ужвыгьи зунашва бзита йырхIвауа йхIаракIу апхьартаквакI йара ауи апш ангIалра шрыдырчпалуаш ацIыхъва йтагылапI.

А-Конгресс агIатгара бзиква йрыуазакIыпI Апсны апны аспорт уысхагIвчва гIадзныргылрала апроект ду архъйара ацхърагIара.

«ХIара Апсны апны «Зенит» (РФ афутбол клуб – аредакция ррытаразга) академия ахъвшара Апсны апны йшгIахъыртIуашыз хIацхърагIун. Ауи Апсны апны футбол тшауацIнарыхра йазынхитI, атопасра йазычпу хIфутболист шIаква Россиягьи адуней шабгугьи рпны йхъвмарныс мгIва рзыхънатIитI», – йхIватI АААК аунашвачпагIв.

Адуней апсыуа-абаза конгресс ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьзакь Мусса
© АААК / Хварцкия Илона

Асквш 2022 ахачIвква руысла

Асквш 2022 агIан хачIвыта йаъу дрыквчважвауата Эгьзакь Мусса ашIыпIа ахъвшараква гIаныршара шашIадымрысуаш йхIватI. Ауат ахъвшараква уыс хъадата рыхъвда йхъу «ашIыпIаква рпны акъральгIв хъвыцща тшауацIнарыхри йрыбагъьари йацхърагIарныс» акIвпI.

«ХIара хIалата хIпахь йгылу ахачIвква хIырхъйара ахъазла лшарата йхIыму зымгIва гIахIрысабапитI. Асквш 2022 ауацIагьи ауи анхара акIвшуштI», – йрыбагъьатI Эгьзакь Мусса.

АААК спорт тшауацIнарыхра ауыс йшалу гIайрахауата ауи айчважвара йалаз йгIаргвалайыршвахтI асквш 2021 агIан хвитта абакIрала аспорт клуб «Абаза» 10 сквша шахъыцIыз.

«Асквш 2022 агIан хIара «Абаза» клуб йахъыцIыз ажвасквша хIыртлапIуштI. Абзазара йгIахъыху фильм хъыхIхырныс, спорт анкъвакъвракви конференции адыгIгалырныс хIгвыгъапI», – йгвтараква агвып йрыцагIвишатI АААК ахъада.

ЙгIайуа асквш АААК ахъазла магIын ду зму уыс хIпырапI – Адуней апсуа-абаза конгресс VIII айззара ду акIвыршара. Айззара адкIылара сквш 30 анахъыцIуа йаквшвауата йакIвшуштI.

Эгьзакь Мусса йшихIвазла, асквш 2022 аквтаква рапш йгIашIарышвта агвып ауи адгалра джвыквырцIуштI.

Йшаъула, айззара дуква адуней шабгу йаъу адиаспораква ргIащтийыгIвчва алазлитI. Эгьзакь Мусса адуней апны аэпидемиология аъаща щаквгылпI-хIва дгвыгъитI, ауаса йалуазтын айззара йанакIвызлакIгьи апшта йакIвырша йауаштI. Ауи йгIацицIахтI «Адуней апсуа-абаза конгресс» жвлара адкIылара а-Устав йшгIанахIвауа апшта асквш 2022 агIан АААК ЙхIаракIу асоветгьи а-Президиумгьи ралачIвараква шакIвшуш.

Антахьгьыт ахачIвква ракIвпIта – аэпидемиология аъаща тынчхузтын а-Конгресс агIвыма къральква рпны ашта йгьи ашIыпIа хъвшараква ргIаныршара джвыквнацIахуаштI. Москва апны йаъу ашта хъвшара ауагIахъа гIахIвраква тшъарзырбжьауа, абаза бызшва ъаддырдыруа апхьартаква рынхара гIанаршIыцхуаштI, йапшым амастер-классква аднагалуаштI.

АААК ахъада йгIаликIгIатI Петербург ашта хъвшарагьи гIахIврала апхьарта йцарныс зтахъкву ауи апш лшара шырнатуаш, КIавкIаз ауагIахъаква ркультура адуней фестиваль йшалалуаш, литература хъвлапны адгалра йшацхърагIуш, АйгIайри Ахъахвитри рымшква рыртлапIара йшалазлуш.

АААК агвып рынхара

А-Конгресс йапшым анархараквала йшынхаз йалыргата йгIархIватI ауат анархараква унашва рхъызцIауа анхагIвчва. Йара АААК агвып ракIвпIта, ауи уыста йархъйауа йалахIапхьадза анхагIвчвагьи йгIарылахIитI, йхIватI а-Конгресс архъйагIв секретарь Гьыцба Инар. ЙагIвсыз асквш агIан агвып «шIыцта гIвыджь йдрымчтI», йрытамамтI ауи.

«Коронавирус згIва тшъауацIнахуа йгIалцIла ага баргвыра гIаншарыгьи, АААК йылнахыз апроектква рырхъйара гьыннамыжьтI. АААК ЙхIаракIу асовет йалакву Барцыц Марини Ашуба Арди рбзирала апсуаква ртурых, ргвбайара, рэтнология, апсуа-абаза уагIахъа ртурыхлагьи ркультуралагьи рыбызшвалагьи йшазакIу йырзынархаз алекция абаркIыра адгалан. АААК ЙхIаракIу асовет йалу Чрыгба Вячеслав Къарча-Черкес Республика апны «Алашара» жвлара адкIылара йаднагалыз, атурыхдырыгIв, аэтнолог, алингвист дудздза Генко Анатолий йнаука тынха йазынархаз Адуней наука-практика конференция далан», – йгIашIипхьадзатI Гьыцба.

Ауи чкIвыныргIа йрыдынхалуата уыста йакIвдыршазгьи даквгIашIастI. ЙгIауахвырквын, асквш 2021 агIан АААК анхагIвчва Гвдауыта къали Дурыпщ кыти рпны Асабиква рхчара адуней мшы йазынархата гвыргъьахъв адыргалтI. Гьыцба йшихIвазла, ужвы «Апсар» студии дари Квициниа Астамур ймультфильм «АбраскIьыл йфыруысква» атакIри абжьы ацIацIари йшалгауа.

«АААК Ан-абачва рклуб алачIвараква СогIвым апынгьи Гагра апынгьи йаднагалтI. Аклуб анхара асабиква рарыпхьара, рбжьара, йшалакIу рызхIара йапщылу ауысква гIаланакIитI. Гагра апны апрограмма гIвбата йыршатI – апхIвысква рыхъазли асабиква рыхъазли. Асабиква йырзалху апхьараква йъадзарылу ахIвссаква руатыкв апны саби дызму анчви саби йызпшуа апхIвыс шIакви апсихолог КортIуа Элана йлачважвитI», – йхIватI Гьыцба.

Ауи йгIаликIгIатI а-Конгресс йаланакIуа Ан-абачва рклубгьи а-Дискуссия клубгьи хIапхъагьи рынхара шашIадымрысуаш, йайхIатагьи йхIхIвапIта – ауаъа закIы йахъвушта йырбауа апроектква Эгьзакь Мусса йгрантква гIадрысабапта йдырхъйарныс лшара рауаштI.

Гьыцба йхIватI ужвы йызкьазуу агвчIагIвчпара акция «Агвы апхара» штшазадыргалуа. Ауи апкъ йтата Апсны абзазагIвчва къвльейсызква Трыквштала йырзыгIарщтийыз гъын чгIвыча шIыцла йадыргалуаштI. Ари ауыс Трыквшта йауу АААК ЙхIаракIу асовет ауысхагIвчви Апсуафеди Апсны ахIвачIвыгIвчва руысхарти йгIаджвыквырцIан йацдырхъйитI.

А-Конгресс архъйагIв секретарь Гицба Инар
© АААК / Хварцкия Илона

АААК ашIыпIа хъвшараква йшрыцынхауа

АшIыпIа хъвшараква рынхари чкIвыныргIа рджьгарри агвынзыргIвуа Жьыба Дмитрий Апсны апны а-Конгресс ашIыпIа хъвшараква йшрыцынхауа гIайхIватI. Жьыба йгIаликIгIатI ашIыпIа хъвшараква рджьгарра абзирала ауыс дуква, акция пхатшаква акIвшатI, жвлара магIны зму апроектква хъйатI.

«ХIара СогIвым Арайон шIыц апны ауаъа йауата асквшква 1992-1993 рагIан йакIвшаз Апсны ауагIа р-Абашта айсра йаладзыз айсчва йырчвахъабагата цIла 85 лахIцIан Ахъмаштылра аллея гIанхIыршатI. Калдахвара кыт ашIыпIа совет йалакву ргIаджвыквцIарала хIынбжьагIв, ахIаракьатчпагшв Уатырба Денис ахчала дгIахIцхърагIан апхьарта-интернат апны йынхауа хIатла щтIыхрала асекция йатахъыз спорт ъамапсымала йадыгIгалтI. Калдахвара кыт абзазагIвчва йрыцта АААК анхагIвчва ареспублика йалсуа амгIва апны агIашIасырта гIадыршIыцтI», – йхIватI Жьыба.

АшIыпIа хъвшараква йрылу ауагIа рджьгарра абзирала йапшым апроектква хъйатI.

«Мгвадзырхва кыт абзазагIвчва джьгарква хIрыцта чкIвыныргIа рыхъазла айззарта пещ арчIаджьра джвыквхIцIатI. Баслахв кыт ашIыпIа хъвшара йалакву апхьарта апарк ацIлаква йыркIыдырцIушыз агIвгIвчва ражваква зну агъвычкIвынква рчпаща лырхтI. Сентябрь а 1 йадахIвуата Уатхара кыт апны ашIыпIа хъвшара аунашвачпагIв Бжаниа Амиран йгIаджвыквцIарала акыт абзазагIвчви апхьагIвчви ркъарула апхьарта акласскI дырчIаджьтI. Пицунда къала ашIыпIа хъвшара уыста йгIащтIнахын ауаъа йынхауа суратгIврала асекция ахъазла амольбертква рхвгIатI. АААК агвып Пицунда апны йакIвшаз асабиква рквта шахматла анкъвакъвра йалаквазгьи согIа рыздрыхIазыртI», – йырхаз ауысква гIашIипхьадзатI Жьыба Дмитрий.

А-Конгресс ацхърагIарала ЧIлоу кыт апны хвитта абакIрала асекция ъанхауа аспорт пещ дырчIаджьтI, йатахъыз ауыхвага пкъыгIвакви арпхагакви рхвгIатI. Гагра апсуа апхьарта апхьагIвчва йрыцта АААК агвып апхьарта апшцIа апны цIла ларцIатI, уацIыхъван Colors of nation компании дари абзазагIвчва эко-лекция йырзапхьатI. Уарча кыт ашIыпIа хъвшара акъарула асабиква рыхъазла хъвмарырта руыхвитI.

АшIыпIа хъвшараква рынхари чкIвыныргIа рджьгарри аквзырпшуа Жьыба Дмитрий
© АААК / Хварцкия Илона

А-Конгресс аппарат анхара

А-Конгресс аппарат аунашвахъцIагIв Таниа Кан аппарати Санкт-Петербурги Москви рпны йаъу АААК ашта хъвшаракви асквш ауацIа йшынхаз гIайхIватI.

Таниа зымгIвагьи йгIаргвалайыршвахтI а-Конгресс аппарат йшахъвдакву сквшигIадза ахачIвква лыхра, аунашвачпагIв йпны йрыбагъьара йгьи рырхъйара рхъвыхра. Йара ауи апшта аппарат ансисквша афинанс йгьи антахьгьыт отчетква рыхIазырра, аунашвачпагIв дызлу айззараква адгалра, а-Конгресс йалакву зну ашвъа гIаршIыцхлара, аунашвачпагIв йызгIайуа атшазынархараква рыдынхалра рыхъазла джьауап акIитI.

Ауи акIвымкIвагьи аппарат ашта хъвшараква, йгIауахвырквын – Санкт-Петербурги Москви рпны йгIаныршу – рынхара йахъпшылитI.

Таниа Кан йхIватI аппарат Санкт-Петербург ашIыпIа унашвахъцIартаква руысхартаква йрыцынхауа йшалагаз, ажвапIта – чкIвыныргIа руысквали ажвлара адкIылараква рыцынхарали Санкт-Петербург а-Правительства акомитет, АуагIахъаква ртдзы, «Охта», «Квадрат», «Фрунзенский» чкIвынргIа рквтаква.

«Ауи ацынхара хIара апхъала хIъазшIырымтуаз йапшым ауатыквква рпны апсуа-абаза уагIахъа хIрыквчважварныс лшара гIахIнатитI. ХIара хIунашва йапхъахауата АуагIахъаква разкIкIра йалашватI, хIара йхътIыз ауатыквква рпны райша аэфир хIталуата хIгIачважвун, агIарбартаква, афестивальква хIрылан. Санкт-Петербург апхьартакви асабигIзартакви рпны абаза уагIахъа йырзынархаз йхътIыз апхьарасахIатква адыгIгалтI. Йшабгу йгIауахвырквын, апсуа-абаза уагIахъа рхабар тшамцIнахIрыхуата нхара бзи акIвхIыршитI», – йхIватI АААК аппарат аунашвахъцIагIв.

АуагIахъа цIаскви акультури ауагIа йрылагара йазынхитI АААК йгIаннаршаз «Абаза» ансамбльгьи. Агвып Апсни КъЧРи йауу чкIвыныргIа алапI, апсуа-абаза культура тшаланадыркIитI Санкт-Петербург абзазагIвчвагьи. Ансисквшагьи Санкт-Петербург апны а-Конгресс тшгIадызкIылуа ачкIвынчви ахIвссакви рпхьадзара йалахIитI. Ансамбль акъала йгьи ауниверситетква рпны йадыргалуа агвыргъьахъвква йрылазлитI.

«Асквш 2021 агIан Х КIавкIаз ауагIахъаква ркультура афестиваль хIалан. Йара ауаса хIалан АуагIахъаква ргIахIвра хъвлапны – акъала аквтабырг, Исаакий кьльиса ду апахь, апсуа гIахIвыща гIахIырбатI. «ХIара хIгьапшым, ауаса хIацыпI» фестиваль хIалата хгIахIвытI, ашва хIхIватI, хIрызкъква хIрыхIазыртI, Апсны ащхъаква йгIартыргаз апхартшахъва апны сурат шуыгIвуаш йазыгIбжьауата мастер-класс адыгIгалтI. Щарда мцIуата абзазара йгIахъыху афильм «Лара лоуп» («Лара лакIвпI») Санкт-Петербург апны ауагIа йдхIырбатI», – йгIашIипхьадзатI Таниа.

А-Конгресс аппарат аунашвачпагIв Таниа Кан
© АААК / Хварцкия Илона

Агвбайара тынха йазынархата асквш 2021 агIан йхъйаз апроектква

АААК апхIвыс советква рунашвачпагIв Ардзынба Гета асквш 2021 агIан а-Конгресс агIатгара дуква йрыуата йылпхьадзатI «Иарбан? Иаба? Ианба?» («АчIвыйа? ЙабакIву? ЙанбакIву?») проект архъйара. Апроект апсуа-абаза уагIа ркультура, ртурых, рэтнография йапщылу адырраква ауагIа йшрылалуаш, адуней апны абаза уагIахъа йырмагIну шырдыруаш йацхърагшитI.

«АГТРК аканал апны апроект арейтинги ауи ангIадырба амщтахь ажва пхата йазырхIвауата йгIахIадзази апшыгIвчва йырбарныс ртахъыз хIшаквшваз хъахIдырцIатI. Швабыж хIырзыразпI АГТРК агвыпгьи ауат рунашвачпагIв Агрба Иринагьи йъахIыцыркIыз ахъазла. Ауи апроект гIашIахIымрысуата асквш 2022 агIангьи ажва аламкIва йнырхара шатахъу ауыслагьи хIгвква багъьахатI. ХIара йхIгвыгъапI Къарча-Черкесла Абазашта йту хIайщчва ргвыпгьи, Москва апсуа диаспора ргвыпгьи гIазшIыхIтырныс. ХIмурадква йрылапI АААК ачкIвыныргIа рсовет агвыпгьи гIанхIыршарныс», – лгвгIанаграква йалачIвакваз йрыцагIвылшатI Ардзынба Гета.

Датшагьи ауи йылхIватI апсуа-абаза уагIахъа ргвбайара тынха йазынарху «Амазара» проект йаланакIуаш ужвыгьи уыскI шджвыквырцIаз.

«Ужвы хIара этнография ауыс шгIахъхIтIуаш хIадынхалитI. Уатхара кыт апны йаъу аэтнография парки хIари хIшацынхушла ангIалра адыхIчпалтI. Пилиа Мзауыч хIйангIалтI апхъанчIви цIасква йшаъаз апшта йгIащаквхIыргылхта аэтнопарк апны йхъыхIхырныс. ХIара тшгIахIыдыркIылтI йбергьльу асуратгIвгIвчва ДжьапIуа Батали Дзидзариа Тимури, АААК ЙхIаракIу асовет йалу Ашуба Арда, датшагьи турыхдырыгIв, этнограф гвыпкI. Ауат хIыцта «Амазара» проект апкъ йтата [шIыцта] пщвидеокI хъыхIхуаштI», – йылгвыгъакву ауатыкв йгIаталцIатI Ардзынба.

АААК апхIвыс советква рунашвачпагIв Ардзынба Гета
© АААК / Хварцкия Илона

АААК ахабарргарта портал ауысла

АААК ахабарргарта портал аунашвахъцIагIв Лазба Амина а-Конгресс анхара аргамта йшырчпауа дгIаквчважватI.

Ауи йшылхIвазла, ари асквш ауацIа цбызшвакIла йгIвыта материал 400 райхIа гIатарцIатI. Яндекс Метрика йгьи Google analytics ргIарбараквала асквш 2021 ауацIа йапшым акъральква рпны йбзазауа уагIа зкьгIвы 82 апортал йгIаталтI.

«Ансимшы апортали асоциал сетьква рпны анапакви йгIарталуа ауагIа рпхьадзара 2000-2500 йнадзитI. Ауат ъауу гьапшым. АйхIарагIв Апсны, Россия, Трыквшта йбзазитI, йгьмачIгIвым США, Германия, Грузия, Ирландия, Египет, Украина, Великобритания, Иордания, Сауд Аравия, ОАЭ, Ирак йырбзазагIвчвата йыгIгIвуа йапхьауагьи», – лхIватI Лазба.

Ахабарргарта портал аунашвахъцIагIв йгIалылкIгIатI рынхара апны магIны зму швапха шIыцта йшалыз хвитта абакIрала аклуб «Абаза» жвасквша гIазцIазкIуа атурых йазынархаз абзазара йгIахъыху афильм арыхIазырра. Уыжаласыла ауи Апсны акъральыгIва телебара канал апны йгIадырбуштI.

«СынчIвагьи хIара Telegram канал апны апсуа йгьи абаза бызшваква злаууырдыруаш авидео апхьарасахIатква ргIатацIара гьашIахIымрыстI, ауи акIвымкIвагьи чкIвыныргIа щардагIв зтачIву TikTok социал сеть апынгьи аккаунт гIахъхIтIытI. ЙшалакIу йгIауахвырквын апорталгьи асоциал сетьквагьи йрыцIагIвкву рпхьадзара 21000 йахънацатI», – лхIватI ауи.

Covid-19 апандемия йгIалцIла ари асквш апны апортал а-Конгресс анхарагIваца акIвпI йгIазквчважвуз.

«ЙащтагIайуа асквш хIара АААК ЙхIаракIу асовет йалакву, адунейла апсуа-абаза диаспора йаланакIуа ринтервьюква гIатахIцIауа, хIуагIа йрыуу агIвычIвгIвыс джьащахъваква хIгIарыквчважвауа, адуней шабгу абаза уагIахъа рэтнографии ркультури йрыхахIыргIвазауа йджвыквхIцIахуаштI», – апхъахьыла лмурадква лхIватI Лазба Амина.

АААК ахабарргарта портал аунашвачпагIв Лазба Амина
© АААК / Хварцкия Илона

АААК агвчIагIвчпара уысква

А-Конгресс агвчIагIвчпара уысква дгIарыквчважватI ажвлара рабадыррала АААК аъачIвагIагIв Хагба Изольда. Ауи йгIалылкIгIатI агвчIагIвчпара а-Конгресс йанакIвызлакIгьи гватра ду ззалнахуа йшнархару.

«Асквш 2021 агIан Гагра район чымазагIвтара аковид хъвшара амедицина ргIапсгаква азырхвгIатI (арециркуляторква, псып гIауызтуа амаскIаква, атонометрква, ачымазагIвква йрыларжьуа ахъвшвква зхъарцIауа ащъаква, атермометрква – аредакция ррытаразга). Йара ауи апшта Гвдауыта аковид чымазагIвтара йщтIаз фачIвы рзыргатI. Асквшква 1992-1993 рагIан йакIвшаз Апсны ауагIа р-Абашта айсра агIан Гагра ангIадырхвитх амш йадахIвуата а-Конгресс Гагра къала апны йгIаныршу айсра аныкъвадыкъваква рреспублика адкIылара ахъвшара аветеранква цхърагIара днарадзатI. Ауат рахIварала арпхагаква, ахъыза пхаква, ателевизорква рхвгIатI», – лхIватI Хагба.

Ауи йгIацылцIахтI ахча зызгIаурымщтхуата йгIанхаз Цандрыпщ йтагылу, рчымазагIвра йгIацIла зылшараква мачIу асабиква йырзалху «Мы вместе» («ХIара хIацыпI») квта аъачIвагIагIвчва-реабилитологква АААК хымызкI руацIа ахчала йшырцхърагIауа. Ауи аквта апшцIа апны саби хъвмарырта дыргылырныс тшаздрыхIазыруагьи йалагахьатI.

Гватрадъа йгьгIанылмыжьтI Хагба Изольда Асквш шIыц агIаталымта йадыргалыз ауысквагьи.

«ХIара СогIвым йгьи Гагра районква рпны йбзазауата асоциал къвырльыкъвхарта ахъпшылра йацIу йкъвльейсызу, саби щардагIв зму атгIачваква афачIв мартанква рызхIрыхIазыртI, ауат тгIачвипхьадза сабита йрыму йгIаквхта хъагIарагьи рыцхIцIан согIата Асквш шIыц ахьызла йырзыхIшатI. Ауи акIвымкIвагьи СогIвым апны гIвсаби хъвмарыртакI хIыргылырныс хIгвыгъапI», – лхIватI ауи.

Ажвлара рабадыррала аъачIвагIагIв Хагба Изольда
© АААК / Хварцкия Илона

АААК асквш 2022 агIан датшагьи хачIвыта йаргылуа

Адуней апсуа-абаза конгресс датшагьи хачIвыта йаргылуа дызцынхауа рымщтахь йгIайхIватI АААК аппарат аъачIвагIагIв хъада Реквава Темур.

«Асквш 2022 йгIвбахауа ахмызкI руацIа Апсны апны йаъу ашIыпIа хъвшараква зымгIва рунашвачпагIвчва азыгIддата рынхара агIарбараква хIрылапшра, АААК ауат ахъвшараква йырзынарху ахачIвква шархъйауа хIаквчважвара хIгвыгъапI», – йхIватI ауи.

Асквш шIыц агIангьи АААК Апсны Республика абзазагIвчва йнардзу дырра раура ахъазла Россия йхIаракIу апхьартаква рпны абюджет тыпква гIахв йшауаш амальква йырзыпшгIуштI. Санкт-Петербург апны йаъу абнатехника университет ауаса йацынхауа йалагахьатI.

Ауи йшихIвазла, йанакIвызлакIгьи апшта а-Конгресс акъральыгIва йаднагалуа акалендарь уысква йрылазлуштI. Реквава АААК злазлауа агвыргъьахъв щарда гIашIипхьадзатI. Ауат йрыуапI Асабиква рхчара адуней мшы, Апсны апны йакIвшаз II акультура-спорт фестиваль, Апсны Республика акъральыгIва баракъ амш.

«Арахьарат асквшква рапшта сентябрь а 1 йадахIвуата а-Конгресс Апсны апны йапхъахауа акласс йцуш асабиква зымгIва йазалху апхьага пкъыгIваквала йаднагалуаштI, ажва ахъазла – акъральыгIва дамыгъаква, апсуа алфавит, ажважвква апсуа бызшвала йызнызлуш атетрадкви амшгIвыракви», – йхIватI Реквава.

Гватрадъа йгьгIанхушым спорт, культура нархара зму апроектквагьи.

«А-Конгресс ашIыпIа хъвшараква рквта апсуа уагIахъа хъвмарщаквала анкъвакъвра аднагалуаштI. Апсны ашIыпIа хъвшараква рпны абыжьква ранцIара йазырбжьара, йдучвам аконцертква адгалра гIаланакIуата музыка проект джвыквхIцIуштI. «Афырхы» клуб йакIвнаршалауа хрихыцаущтрала анкъвакъвраква рпны АААК асогIагьи шаквхIыргылуаштI», – а-Конгресс асквш 2022 агIан йархъйуш ауысквакI гIашIипхьадзатI АААК аппарат аъачIвагIагIв хъада.

АААК аппарат аъачIвагIагIв Реквава Темур
© АААК / Хварцкия Илона

Афинанс гIарбараква

Асквш 2018 йгIашIарышвта 2021-дза а-Конгресс акврыдзраква – ауысхартаква кIра, анхагIвчва нхаша хIакъ рытра, аустав апкъ йтата йакIвшауа анхара, агвчIагIвчпара уысква адгалра гIаланакIуата – сом мильуан 71 йнадзатI, ауат йрыуата сом мильуан 70-и зкьы 710-и АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьзакь Мусса йахчан. Налогта сом 2 мильуанкIи зкьы 407-и ршватI.

Трыкв Республика апны ашта хъвшараква асквшква 2020-2021 рагIан цхърагIарати а-Конгресс алазара ахъазла швачIвыти йазыркIкIыз сом зкьы 290 айхIа йнадзитI.

Адуней апсуа-абаза конгресс (АААК) – турых зму, зтынха байу адкIыларапI. УахьчIвала АААК анхара нархарата йамапI: диаспора ъану акъральква рпны анхара, аштаква рпны анхара, апсуа-абаза уагIа йрыуу ахIвссакви чкIвыныргIи рыцынхара, цбызшвакIла йынхауа ахабарргарта порта тшауацIнарыхра, датшагьи. А-Конгресс йахачIв хъаду апсуа-абаза уагIахъа йрыуата адуней йыкву зымгIва адкIылра акIвпI.