Адуней апсуа-абаза конгресс Апсны азгIвадарахчара а-Министерства ацхърагIарала йаднагалыз Апсны акытква рапхьагIвчви рарыпхьагIвчви рдиспансеризация йапхъахуз ахъвы шакIвшаз йалапштI.

Акытква рапхьагIвчви рарыпхьагIвчви диспансеризация йгIакIылщтрала АААК апроект йапхъахуз ахъвы шакIвшаз алапшра уатыкв айчважварата йакIвшатI. Диспансеризация ъадзакIвшуз айъазагIвчва 27-гIви медахща 20-гIви уагIата 718-гIв йырпшытI, ауат йрыуата 605-гIвы апхьагIвчвапI, 113-гIв – арыпхьагIвчвапI.

Апроект Адуней апсуа-абаза конгресс ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьзакь Мусса йахчала йакIвдыршитI. АпхьагIвчва рдиспансеризация йгIвбахауа ахъвы асквш 2023 сентябрь агIан апхьара сквшы анджвыквылра йалагуштI.

Анйара йгIадрайгватI адиспансеризация йалаз, знархараквала йапшым айъазагIвчва, азгIвадарахчара аминистр йтарагылыгIв Делба Саида, арыпхьарала аминистр йапхъахауа йтарагылыгIв Кварчелиа Ада, асабиква рхвитнагIаква хчара зхъвдакву Джьынджьолиа Мактина, агIвычIвгIвыс йхвитнагIаква хчара зхъвдакву КIьыщмариа Анас, «MedLife» хъатачIв лаборатория аунашвачпагIв Ахвба Лариса, ареспублика  ачымазагIвхьпшыртаквакI райъазагIвчва хъадаква, ажвлара адкIылараква ргIащтийыгIвчва.

АдгалагIвчва йшырхIвазла, мурадта йрыму апхьагIвчва йшауаш апшта рахIа щардагIвыта архъвыхра йгIаланадыркIта акытква йырту ацIайква рызгIвадара аъаща цIолата йшддырдыруаш акIвпI.

Айчважвара джвыквылцIауата апроект гIалазгаз ОСАЗ аунашвахъцIагIв Хагба Изольда адиспансеризация агIарбараква ауи акIвзыршаз айъазагIвчви азгIадарахчара а-Министерстви алата урыквчважварныс магIын ду шаму гIалылкIгIатI.

«Ари апроект хIгвып рахIа бзи йырбауа йрыуазакIхатI. Зджьара хIцапхьадза хIаргьи айъазагIвчвагьи хIразыта хIгIайхуан, йауа ухIварыквын, магIны зму, сабапра злу уыскI хIшалу хIылахIхIвун. Щарда цIуата йбергьльыпI азгIва пасата йгIаудырырквын рыцIа бзита йшузырбзихауа. АпхьагIвчва рпшра йапшым апроблемаква гIанарбатI, уызлахъвмар йамуаш згIваквакIгьи гIараутI – ацIайквагьи ауат ран-рабачвагьи ауаса йчмазагIвыта гьрымдыруазтI. Ауат азгIваква йаназаману йгIашIауымкIрыквын уацIыхъван ацIайква рылахь дрыхъващныс закIы гьазхIвам. ХIара хIыхъаз ауигIвацагьи сабапрапI, йауа ухIварыквын, нцIразаджвыкI рыцIа йагъьта йупсахыргьи – ауыгьи айгIайрапI», – йгIалылкIгIатI Хагба.

ОСАЗ аъачIвагIагIв Хьышба Науыр йагвлачву гIвкыткI рапхьагIвчви рарыпхьагIвчви йара мшкIыла йырпшырныс анрылшузгьи шаъаз гIайхIватI. Кытипхьадза апны апроект архъйара тшазрыхIазырри йакIвыршари хпата йшIчIвата йадыргалуан. Апхъапхъа АААК анхагIвчва ауаъа йцунта рхъвыхра шакIвдыршушыз йалачважвун, уацIыхъван апхьагIвчва ща рылырхуанта йдырхъвыхуан, йцIыхъвахауата – айъазагIвчва анализква ргIарбараква рымата ауаъа йцунта апхьагIвчви арыпхьагIвчви йырпшуан.

«АААК апхьагIвипхьадза «медицина кIарт» йызнарыхIазыртI, ауаъа дасу йтдзыхьыз, йыхьыз, йаба йыхьыз, дангIадрийыз, йан йа йаба ртелефон, йуырт, зъара йчакьуа, айъазагIвта йгIайхьйырпшра атахъу йащтацауата йанхьапI. АкIартква анализква ргIарбараква рыцпI. АйъазагIвипхьадза ацIайква рзгIвадара шаъу, йырчпара атахъу ауат «амедицина кIартква» йыртаргIвитIта ацIайква йрыртитI. Ауи акIвымкIвагьи аволонтерква дара ауат агIарбараква электрон квпшыра рыматагьи онлайн джыпха йтаргIвитI. Ауаса айъазагIвчва ргватраква азхIкIкIитIта уацIыхъван хIрылапшхитI», – йхIватI Хьышба.

Адиспансеризация агIарбараква пхьадзарала йабгата йгIайырбатI НИИЭПиТ анаука нхагIвы айцIба Джьынджьолиа Валерий.

Анализква ргIарбараквала адемография аъаща щаквдыргылтI, йапшым азгIваква (неврология, офтальмология, эндокринология нархара зму) зъара урынйауа гIарпхьадзатI, апхьагIвчва рща акъапщыри ашкIвокIвари шаквшвауа дырхъвыхтI (астатистика азцага).

«АгIарбараква ралыргара магIын ду амапI, йауа ухIварыквын, адиспансеризация агIарбараква йалакIыта уанрылапшра азгIвадарахчара аргIапсща рыцIа йыззынархара атахъу узыщаквыргылитI. Адиспансеризация апахь йгылу ахачIвква гьзакIым: чымазагIвипхьадза цхърагIара йрадзара, азгIваква гIамрыцIсра йгьи пасата йгIардырра, зджьара йацбзазауа ауагIа рквта згIвата йгIацIсуа гIарыбергьыльра, ауагIа рзгIвадара ахъазла йнамхъауа гIардырра, шIыпIипхьадза апхъахьыла йыззцуш лыхра. Ауат агIарбараква урыдынхалта лкIгIарагьи анучпара азгIвадарахчара а-Министерства анхара лыхра апны швабыж йгIауцхърагIушта йспхьадзитI», – йгIаликIгIат Джьынджьолиа.

АзгIвадарахчара аминистр йтарагылыгIв Делба Саида адиспансеризация зджьара йгIанымхауата йнардзата йшадгалаз дацIачIвагъватI, анхара агIарбараква лкIгIарата йгIарылырхыз даквразхатI, йащтагIайуата йакIвшуш анхараква йшрыцыркIуашгьи зымгIвагьи азлыргвыгъатI.

«Араъа уыста йшвхаз, ауи шадыжвгалыз йгьи йшакIвшвыршаз, аъачIвагIагIвчва зымгIва рынхара шагвыншвыргIвыз – анхаща ъазара шатахъу йашвапхапI. Адиспансеризация йапхъахуз ахъвы техникала хIадгалща апны дахIвратагьи тIахсаратагьи йхIыму гIахънатIытI, ауатква зымгIва аквхIырпшыхныс заман хIымапI», – лхIватI Делба.

Апроект гIалазгаз Хагба Изольда ауи «тшауацIнарыхта азгIвадарахчара а-Министерства ахъвда йхъацIата йшазархъйуш апш аъащаква гIанырша йшауашгьи» йаквчважварныс дахIватI.

Анйара йалаз АААК архъйагIв секретарь, АуагIа Райззара (а-Парламент) адепутат Гыцба Инар азгIвадарахчара а-Министерства асквш 2024 абюджет анлырхуа диспансеризация йаквдрыдзуаш сатыр кIьыдата йгIалыркIгIазарквын йшбзихушыз йхIватI.

«Ужвы ари асахIат асквш 2024 абюджет йалапшитI. ЗгIвадарахчаралагьи арыпхьаралагьи аминистерстваква, а-Конгресс, адепутатква йацыта адиспансеризация нардзара ахъазла йатахъхуш акврыдзраква абюджет йшаларцIуш йазхъвыцырныс йаквгIазшIыститI. УахьчIва хIара йакIвхIыршахьаз анхара агIарбараква хIрыквчважвитI, асабапра уыла йабитI, амагIны хвы аквцIауачвапI. Кьангьаш гьазгIазгуам а-Парламент апынгьи ауи ауыс йшацыркIуаш», – ажва гIайгтI Гыцба.

АзгIвадарахчара аминистр йтарагылыгIв Делба Саида а-Парламент апны адиспансеризация акврыдзраква абюджет йалацIара ауыс гIащтIырхуазтын адепутатква ауи йацыркIуашта дшайгвгъауа лхIватI.

«Сара асквш 2024 агIан а-Министерства акврыдзраква рпны сатыр кIьыдата адиспансеризация шгIалыркIгIушла ажва сызгIагуаштI, ужвы асабигIвацаква ракIвпI хIызлачважвуш, йауа ухIварыквын, дугьи хвыцгьи гIаланауыркIуазтын ахчата йатахъхуш гьмачIым. Ауаса хIгвыгъара йгьалхIхрым закIыла хIгIалагарквын уацIыхъван апхъала хIшзынаскIьуш», – йгIалылкIгIатI Делба.

АзгIвадарахчара а-Министерства ахьыла апроект йахъпшылуа Гуниа Есма а-Конгресс диспансеризация ауыс ауатыкв йъагIатанагаз, айъазагIвчвагьи ауи ауыс амагIны гIаргвынгIвыта джьгарта йъалалыз ахъазла дшырзыразу лхIватI, арайонква рпны нхагIвчва шырзымхъауа, ари йапшу ауысква радгалрагьи магIын ду шаму гIалылкIгIатI.

Ауатыкв айчважвара йалаз зымгIвагьи адиспансеризация адгалща анадзара хвду аквырцIатI, азгIвадари апхьари шапщылу гIалыркIгIатI, йапшым анархараквала йацынхарныс йшхIазыру рхIватI.

Диспансеризацияла апроект арыпхьарали жвлара джьгаррали згIвадарахчарали АААК ахъвшара (ОСАЗ) асквш 2023 мартI мыз агIан йджвыквнажьтI. Ауи архъйара йапшым аъачIвагIагIвчва гIаланадыркIтI: акардиологква, аотоларингологква, аневрологква, аофтальмологква, апедиатрква, ауролог, арентгенолог. Ауат ракIвымкIвагьи апроект йалан амедицина колледж апхьагIвчва.