Антропологии этнографии рмузей (Кунсткамера) этнографияла ахъвшара йакIвнаршаз асеминар «КIавкIаз: акультураква рагIвысырта» аматериалква йара ауи ахьыз зму азкIкIрата Санкт-Петербург апны йгIацIцIтI.

Петр Ду йыхьыз зхъу Антропологии этнографии рмузей (Кунсткамера) этнографияла ахъвшара йакIвнаршалауа «КIавкIаз: акультураква рагIвысырта» зхьзу асеминар йаздрыхIазыруа агIвыраква йхпахауа разкIкIра гIацIцIтI Санкт-Петербург апны.

АзкIкIра агIацIщтра дахъпшылуан асеминар унашва ахъызцIауа аистория наукаква рдоктор, КIавкIаз аэтнографияла амузей ахъвшара анаука нхагIвы ахIба Албогачиева Макка.

Ауи йшылрытамамызла, йхпахауа азкIкIра КIавкIаз шабгу – Лагъь КIвакIазгьи КIавкIаз ухъыстагьи йаныргIалу – ареспубликаква рпны йынхауа архъвыхыгIвчва ргIвыраква алашватI.

«Санкт-Петербург апны Петр Ду йыхьыз зхъу Антропологии этнографии рмузей Россия аштаква зымгIва, адуней ашIыпIаква шабгу ркIавкIаздырыгIвчва ъанйалауа тыпзаджвыкIта йаъапI. Араъа ансисквша «Лавров йыхьыз зхъхIвалгIу Азия Квта-КIавкIаз апхьараква» йгьи асеминар «КIавкIаз: акультураква рагIвысырта» акIвшитI. Хысквшипхьадза асеминар йаздрыхIазыруа агIвыраква разкIкIра гIацIхIщтитI. Ауаъа акъральгьи адунейгьи йапшым рнаука йгьи рыжвлара квтаква рпны йынхауа аъачIвагIагIвчва йыргIвыз рыцIа йджьащахъву астатйаква гIарбапI», – йгIалылкIгIатI Албогачиева.

Албогачиева Макка йазалхта ауагIахъа мачIква ллырдыритI. Ауи наука уысла гватра ззалылхуа ауагIахъаква абазаквагьи рылапI, ауи йгIалцIла абаза уагIахъа ртурыхи ргвбайари йырзынарху агIвыраквагьи азкIкIра йалацIара атахъыта йылпхьадзатI.

«АзкIкIра йаншвалтI абаза гIвыра шщаквгылуаз ахабар гIазхIвауа Эгьзакь Мадина лдоклад», – йылрытамамтI атурыхдырыгIв.

Ауи лахIварала азкIкIра агIацIщтра апхъала йакIвшаз асеминар апны Адуней апсуа-абаза конгресс аппарат аунашвахъцIагIв Таниа Кан дгIачважван АААК шгIаншази уахьчIва уыста йызлуи гIайхIватI. Аматериал азкIкIра йхпахауа агIацIщтра йаншвалтI.

Ауи дшадынхалыз даквчважвауата Таниа Кан рахIа баргвырата дзынйаз аинформация гIалцIыртаква ъамачIу акIвта йхIватI.

«Араъа цхърагIара бзита йсзалтI аконгресс агвып ркъарула йдрыхIазырыз алонгриди йагIвсыз айззара дуква рматериалквакIи», – йхIватI Таниа.

АААК йгIаквчважвауа агIвыра Россия анаукаква р-Академия зхъпшылуа Кунсткамера амузей йгIацIнащтуа «КIавкIаз: акультураква рагIвысырта» анаука азкIкIра йъаншвалыз ауи а-Конгресс ахъаз магIын ду зму гIаншарата йпхьадзитI. Таниа йшихIвауала, магIны аман «а-Конгресс ахабар азкIкIыта, йагвныргIвыта йгIанужьырныс» – АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьзакь Мусса ауагIахъа ртшауацIыхра, рцIаскви ргвбайари гIащаквыжьра йырзынархата йлихыз амаль уацIыхъван йууырдырта йгIарысабап йшаулуш апшта.

«Гвылагьи псылагьи хIырзыразпI амузей адиректор Головнев Андрейи Албогачиева Макки ари апш хвы зму агIацIщтра хIгIвыра алахIцIарныс лшара ъахIыртыз ахъазла. Кунсткамера амузейи хIари хIацынхара гьашIасуам», – йажва цIхъва айттI Таниа Кан.

АААКи абаза гIвыри йырзынарху йырхъазымкIва азкIкIра йаншвалтI датшагьи апсуа-абаза авторква ргIвыраква: Мыква Мурат йгIвыз «Абаза диаспора зынйауа абаргвыракви ауат злаурыдзуаш амалькви»; Айба Тамара йылгIвыз «Апсны апны агIв гIарйрала ацIасква рылкIгIараквакI»; Зельницкая (Шларба) Рица йылгIвыз «Асквш 1940 агIан Студницкая Евгения йылчпаз аотчет апны Къарча-Черкес ауагIахъаква арахврхIара агIамтаква шалырхуа шгIарбу».

АзкIкIра згIвыраква алашваз зымгIва (ауат 17-гIв йнадзитI) КIавкIаз ауагIахъаква рцIасква, рыжвлара бзазара, ртурыхи ркультури дин хъатала ушрыдгылуаш йырзынарху азцIгIара щарда гIащтIырхитI. Статйа кIьыдаквакI КIавкIаз ауагIахъаква рфаша алкIгIаракви ауи штшапсахуази йгIарыквчважвитI.

АзкIкIра аэтнологква, атурыхдырыгIвчва, КIавкIаз ауагIахъаква рэтнография, ртурых, ргвбайара зымагIальамату апхьагIвчва йырзынархапI.

АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв Эгьзакь Мусси Антропологии этнографии рмузей (Кунсткамера) адиректор Головнев Андрейи асквш 2021 июнь агIан ацынхарала ангIалра мачвы ацIарцIатI. ЙызлангIалыз дырхъйауата йацыта йапшым аэкспедицияква, асеминарква, ауатыкв айчважвараква акIвдыршахьатI, Къарча-Черкес йаъу абаза кыт Гвым апны акIавкIаздырыгIв дудздза Генко Анатолий йчвахъабага син дыргылтI. Ацынхара апкъ йтата «Алашара» жвлара адкIылари АААКи рынхагIвчва «КIавкIаз: акультураква рагIвысырта» семинар йалазлитI.