Турых зхъырхIвгIауа ансамбль «Абазинка» агIаныршагIвы, аунашвачпагIв ЧквтIу Владимир сквшы гIвынгIважва райхIа цIитIта ауагIахъа музыка ршIыйара атшауацIыхра дазынхитI. Артист данйы амш – декабрь а 6 – йадахIвуата АААК ахабарргарта портал йгIаквшвитI ауи йбзазари йыршIыйари знархару агIвыра.

ХIасарокъва Бильаль

Йаъан заманкI турых зхъырхIвгIауа ансамбль «Абазинка» рыршIыйара гвхвгIагата йыззалыз ауагIа анщардагIвха: й-1980-хауа йгьи й-1990-хауа асквшква рагIан ансамбль КIавкIаз ашIыпIаква зымгIва рпынгьи йбергьльын. Ауат уахьчIвагьи йбергьльыпI ага асцена апны йгIамхъвмархуищтара сквшы 20 раъара цIуазтынгьи. Турых зхъырхIвгIауа ансамбль «Абазинка» агIаныршагIвы, аунашвачпагIв, Къарча-Черкес Республика ауагIа рартист, азъазараква рпны гIатгара зму анхагIвы ЧквтIу Хзыр (Владимир – ауи асцена апны йынкъвигауа хьзыпI – аредакция ррытаразга) сквшы гIвынгIважва райхIа цIитIта ауагIахъа музыка ршIыйара атшауацIыхра дазынхитI.

УыжвгIанчIви абаза эстрада ашва ащаквгылрагьи атшауацIыхрагьи ауи йыхьыз рпщылата йгIамгIвайситI. Ауи йыршIыйара апны йджьаущушта йаъапI ауагIа ршIыйара ацIаскви аэстрада музыка аквпшыракви пшдзата йшаквйыршвауа. ЙгIанйыршаз аршIыйагIвчва гвыпква «Абазинка» йгьи «Абазгь» жвасквшапхьадзара цIитIта ауагIа бзи йырбауа йгIамгIвайситI.

Акласс зымгIва рацкIыс йъасаз ачкIвын

Ажва аламкIва Хзыр йдырхитI йапхъахауата асцена дангIаквыл атшын. Йыцапхьуз ачкIвынчви ахIвсси йгьырзыджьамщузтI: акласс йапхьуз зымгIва рацкIыс йъасаз, дъапхащуз ахъазла музыкала апхьарта шабгу рквтала здырраква льальадзаз ачкIвын й-8-хауа акласс дапхьауата апхьарта апны вокал-ъамапсыма ансамбль гIанйыршитI.

СквшквакI рымщтахь ари апхьагIвчва рансамбль щайдзата йазалуаштI Псыжв кыт (Къарча-Черкес апны – аредакция ррытаразга) акультура Тдзы апны «Абазинка» ахьызта йынхауа йджвыквылуаш аэстрада гвып.

Ауи атлахан апхьарта дыцIазтIхIва ЧквтIу Владимир азаман тшацичпун. Й-60-хауа асквшква рцIыхъва рок музыка йашымтан, аливерпуль гвып «Битлз» рыршIыйара ахъыкв йазынадзахьан, чкIвынргIа «Криденс», «Энималс», «Роллинг Стоунз» гвыпква рашваква йхъырхуан, гIапсара рымдыруата згIаура баргвыз ауат ргIвыраква йырзыпшгIун. ЙдыруазмищтI йагIбахауа акласс йцуз ауи ачкIвын апхъахыла йызпшуаз – сцена хьзыта Владимир шйымазлушыз, йыхьызгьи Къарча-Черкес апны йгIанымхауата хъарата йшгушыз?

Асквш 1971 агIан артист шIа Черкесск йтагылу амузыка училища (ужвы – Дауыр Аслан йыхьыз зхъу Къарча-Черкес акультури азъазари рколледж – аредакция ррытаразга) дыцIалтI. Ауи швабыж йгватшныта дапхьун. Йыцапхьуз драпхъанысуа ъамапсыма щарда дрызъазахун, арыпхьагIвчва йджьарщауата йбаргвыз амузыка пьесаква майрата йгIатищтуан. Апхьара апны йгIахвитхуз азаман абгата ансамбль аршIыйара йазынайырхун: арепертуар гIалихуан, аъамапсымаква рыхъазла йанйыргIалуан, амайчрала атшыбжьара сахIатква акIвйыршун. ГIальаматра злу датшагьи закI гIалхIкIгIапI: ари амузыка училища йапшым асквшква рагIан йгIарылгатI «Абазинка» йгьи «Абазгь» ансамбльква рыршIыйара йалаз датшагьи щардагIвы.

ЧквтIу Владимир йгIайгвынгIвуан: уыжвгIанчIви музыки ауагIа рмузыки щайдзата йызму йара йыршIыйара джыпха гIайаута тшауацIнайрыхра шатахъыз. Ансамбль зсуаз ашваква шаныргIалыз ргвапхауата хвы аквырцIатI Къарча-Черкес апны йбергьльыз амакъымалацIагIвчва ахIбачва Дауыр Аслан, ГваджьаргIа Гальини Абрагь-Зауыри, Йуан Муса, Туко Къапльан, Кочкаров Марат. Ауат Володя йыцынхауа йалагатI.

Айщчва уагIа рыхъазла согIа

Артист йшипхьадзауала, дахIвра злу ауагIа уашваква йанрыздзыргIвгIвацауа гьакIвым, ауат йхъырхта йаныргвапхауа асхъан акIвпI, датша бызшвакIла йбыжьгарыгьи. Ауи йгвы пхата йгIатахатI Къарча-Черкес ашIыпIаква рпны аклубква уагIала йчвыта, бзибара ду рызрымата йанрызпшуаз асквшква. Ауат рашваква урышвли абазали йырхъазымкIва къабардыйа, къарча, апсыуа бызшваквалагьи йырхIвун.

Владимир Рамазан йпа дгIвынгIалпI, уанйачважвауа гIальаматра щарда гIайгвалашвахитI. Ансамбль ртурых йауата дымшыркъвауа йхIвахуа агIаншара джьащахъваква гьмачIым. Ауат агIаншараква йрыуазакIыпI Апсны йапщылу ахабаркIгьи.

Й-70-хауа асквшква рквта Апсны акъала хъада апны йакIвшун Къарча-Черкес акультури азъазари рдекада. Ансамбль йалакваз мурадта йырчпатI апсыуа бызшвала уарад заджвыкI йадамызтынгьи йддырдырта айщчва апсыуаква йырзырхIварныс. Ауат алапшын ауагIа ашва «Азамат» йаквгIашIастI. Согъвым астадион апны йайззаз ауагIа «Абазинка» йырхIвауата «Азамат» аныргIа ауи аъара йыргвапхан зымгIвагьи ауырата напIы йырзастI, йапынкIылата хын йыддырхIватI.

УадыргIвана апсыуа композиторква рашваквагьи ауагIа рашваквагьи ансамбль ррепертуар апны ргыларта кIьыдата йщаквгылтI.

Ансамбль йалакву уыжвгIандзарагьи пхата йрыщтаныкъвитI, йрыцынхитI йбергьльу апсыуа музыкантква, акультура анхагIвчва Аджапуа Тото, Гумба Людмила, Сагариа Нодар, Кварчиа Нури. КIавкIаз абзазагIвчва руагIахъа культураква ртшуацIнарыхра, ауагIа йрылагара, йырбайара ауыс ралацIара ъадуу гIапхьдзахауата «Абазинка» эстрада гвып йырквнадыргатI ачIахIныгIва хьзы Апсыуа ашва афестиваль «Акъва-90» алауреат, Владимир Рамазан йпа йгIайквнадыргатI ачIахIныгIва хьзы «Апсны Республика апны гIатгара зму артист».

Ансамбль рыхьыз ашIыпIа хъараква рпны йбергьыльхатI

«Абазинка» йгIамырдуз агIвагванаква рыцIа-рыцIа йхъарахун. Ауат йызнымкIва апхъагылара гIатыргун ауагIа ршIыйара знархараз Россияла йгьи Совет Союзла йакIвшуз анкъвакъвракви афестивалькви рпны. Ансамбль афишаква убушта йаъан Москва йгIашIарышвта Апсны йгьи МарагIайырта Хъара рпныдза.

Й-70-хауа асквшква рквта ансамбль «АшIара» радиуастанция аунашвачпагIвчва йдрайгван йазалху арадиуа атра йалан, ауи амщтахь Совет Союз йгьи агIвыма къральква рпныла йбыжьгауа аэфирла урышв йгьи абаза бызшваквала йырхIвауата ауагIахъа уарадква гIарттI. Й-80-хауа асквшква ргIаталымта Москвала йдрайгватI агитация нкъвгарала йазалху агъбаква ргвыпква йрылата Сбыр йгьи МарагIайырта Хъара апны ауыхвартаква йгIарыкIвшауа йгIахъвмарныс (чкIвынргIа совет политика рылагара знархараз агитация анкъвгара уыс йалата – аредакция ррытаразга). Ари ауыс ралацIара ду гIапхьадзахауата агвып чIахIра грамота щарда гIарырттI, Венгриягьи ларпшра йырщтитI.

Й-90-хауа асквшква рагIан ансамбль аршIыйара йакъагIамтан, агIвыма къральква рпны йцарныс йдрайгватI. Йгьи абар асквш 1992, ансамбль Трыквшта йцарныс тшдрыхIазыртI… Ауаса Апсны апны Абашта айсра гIаншатI, амузыкантквагьи ркъару абгата райщчва уагIа рцхърагIара йазынадырхатI, Апсны агIархвитхра йазгылтI.

Асаби гвып «Абазгь»

Асквш 1997 мартI мыз агIан ахIбачва рансамбль йгIарыдзхъагылтI асаби гвып шIа «Абазгь».

«Азаман баргвын, – йхIвитI Владимир Рамазан йпа. – АхIбачва зымгIвагьи тгIачва рыман, аршIыйара хъахIарата йгIанагуаз гьаъамызтI, ауи ахIатырла датша нхартагьи ацдырцун. Саргьи щарда цIуата сгвы йтаз амурад саквгIацапахын асабиква срыдынхалуа салагатI».

АшвахIвагIвчва гвып «Абазгь» уагIахъа ансамбльта рыхьыз щаквгылапI, Къарча-Черкес амузыка культура бзазара апны дара ргыларта багъьа рымапI, рыршIыйара амгIва кIьыдата йлыркъьан йрызхIауа йымгIвайситI. РыршIыйара йахагIвазапI йгьи бзи йырбитI Россия АгIвадахьшта, Москва йгьи Апсны рбзазагIвчва. Астудия апны йанырцIахьатI хальбомкIи йкIьыду ашва абаркIыракви.

Агвып рыршIыйара ргватра азалырхтI КIавкIаз апны Адуней Артийск комитет ахъвшара анхагIвчва. Асквш 2010 агIан КIавкIаз апны йынхауа акомитет ахъвшара рбзирала «Абазгь» гвып рашвахIвагIв ЧквтIу Альина «Хьапщ Бжьы БО-НА-МИ» – хIва йахьызта ашвахIвагIвчва шIаква рквтала Анталия къала апны (Трыквшта) йакIвшаз Адуней анкъвакъвра далан, йгьи анкъвакъвра а-Гран-При гIатылгатI. Асквш 2011 агIан ЧквтIу Альина ачIахIныгIва хьзы «Къарча-Черкес республикала гIатгара зму артист» гIалквнадыргатI.

АршIыйагIвчва шIаква дахIврала аконцертква акIвдыршитI, анкъвакъвракви афестивалькви рпны йгIахъвмаритI, астудия апны ашва шIыцква анырцIитI. РыршIыйара гIатгараква знархару арадиуа йгьи ателебара атраква адыргалитI.

Анчва йгIауылайцIауа – ауагIа йырбзибагIапI

Йджьаущушта йаъапI, ауаса зхIальла йъасу Владимир йыцынхуз зымгIвагьи шйылачважвауала, агвып рынхара апны зджьара йгIанымхауата дткIьийпI, аъадаб анкъвгара багъьата дазгылапI. Йара ауи йапшдзата уахьчIва йъагIадзазгьи афонограммаква ргIарысабапра дапшIагылапI, «Абазгь» гвып дамайчуата драйбжьитI аршIыйара, азъазара йрызсакъхара, абзазарагьи апшыгIвчвагьи хвы рзырбара шатахъу.

ЦIабыргыта, ЧквтIу Владимир йгIайыквчважвауа агIвыра бжата йгIанхуштI ауи йыршIыйара йахъатакIу – амакъымалацIара – хIгIакIвшарквын. ЙыршIыйара абзибагIвчва ауи дзырдырыз асквш 1983 апрель мыз агIан Къарча-Черкес арадиуала йгIартыз ашва пшдза «Сылахь ащымта хъара» акIвпI. Йапхъахуз ашва абаркIыраква данрыдынхалуаз ажваква зыгIвуаз ауысагIв Мыхц Кьарим йакIвын.

УахьчIвала ауи йгIанйыршаз ашва пшдзаква швкIы райхIа йнадзитI, ауат ражваква згIвыз йрылапхьадзапI датшагьи Йуан ГIальиса, КIьыщмахва Умар йгьи ари агIвыра автор (ХIасарокъва Бильаль – аредакция ррытаразга). Ашваква рмакъымквалагьи ражваквалагьи темата йгIащтIырхуа щардапI: амамырри айсри, абзибари атгIачва рытшгIва апхари, абзазара, йуагIахъа, йгIадзынгылуа абанпараква рылахь знархару афилософия хъвыцраква. Ауат абаза эстрада йаклассикапI, Къарча-Черкес Республика акультура байара апны йхIаракIу агыларта рымапI.

ЙцIыхъвахауа асквшква ауыжвгIанчIви хабарргарта амальква рбзирала ЧквтIу Владимир йгьи ауи йгIанйыршаз агвыпква рыршIыйара тшахадыргIвазарныс рылшитI агIвыма къральква йыртабзазауа адиаспорагьи.

УахьчIвалагьи ЧквтIу Владимир ареспублика апны йагъьу акультура анхагIвчва рсатыр далагылата йыршIыйара нхара джьгарта йакIвйыршитI. Йынхара йанархара шIыцпI Абаза къральыгIва театр аргылчIвква музыкала радгалра, ауи араъа амузыка хъвшара даунашвачпагIвпI. Ауи гвала пшдза щарда йымапI, йанагIахара ауат абаза уагIа ркультура абайара йахъазымкIва КIавкIаз шабгу акультурагьи йахъвхуштI. Владимир Рамазан йпа кьангьаш азгIайымгуата йхIвитI: Анчва йгIауылайцIауа абзира ухъатачIв тахъыраква гьракIвым йызлагIаурысабапра атахъу – ауи ауагIа рбзибагIа йазынхара атахъыпI.