Апсны ауыжвгIанчIви къала Очамчыра агIвына археология жраква шакIвдыршузымцара арамей бызшвала гIвыра аныта апхъанчIви кырбыджь къьакъьа гIараутI.
Барганджиа Саид
Апсны йгьи Россия археологква апсуа къалаква Ткъварчали Очамчыри ршIыпIа экспедиция нхара акIвдыршауата арамей бызшвала гIвыра аныта апхъанчIви кырбыджь къьакъьа тшыткI гIараутI. Акырбыджь тшыт ъагIарауыз апхъанчIви бзазарта тыпын, ауи йахьызпI Гюэнос (уыжвгIанчIви Апсны ачIвыла йхвынгылаз апхъанчIвидза къалан, урым полисын – аредакция ррытаразга). Ауи ужвы Очамчыра къала ъану ашIыпIаква раргван йаныргIалын. Апхьахьаква йгIарауыз аплинфа тшыт (плинфа ззырхIвауа йкъьакъьа-тыбгIу кырбыжь рыдзпI – аредакция ррытаразга) йцбахауа асквшышв агIан йгIаншата йырпхьадзитI.
Апсны акъральыгIва музей аунашвчпагIв Джьапуа Аркадий йшихIвазла, ари археология артефакт ужвы асахIат апхьахьаква йдырхъвыхитI.
Ауи йшгIаликIгIазла, Апсны археологкви Россия археологкви Апсны амарагIайырта шIыпIа апны архъвыхра ацынхара сынчIва июль ахъа йджвыквырцIатI – йцIыхъвахауа асквш 35 рпны йапхъахауата: ауи апхъала апхьахьаква рацынхара Совет Союз щаквгыларкIвата йакIвшун.
«ЗакIы гьазхIвам аплинфа араъа йгылата йхъвашаз ахрам йачIвхарныс, ари апхъанчIви бзазарта тып апны ауи ахрам йгIахъшвалыз ауыхвараква асквш 1980-ква рагIан Шамба Сергей дзунашвачпагIвыз аэкспедиция йдырхъвыхтI. Аплинфа гIвыра аныпI, аъачIвагIагIвчва ъазаква йшырпхьадзауала, йызлану арамей бызшвапI. АгIвыра апны йгIарбапI йапхъахауа абыжь арамей хIарыфкI. Мараташварта-ГIвадахь КIавкIаз апны уыжвгIандзара ари йашIырпшыта зынгьи закIгьи гьгIармаустI. АгIвыра Апсны акъральыгIва музей аэкспозиция апны йгIадырбуштI», – йхIватI Джьапуа.
Аэкспедиция анхара Джьантыхв щхъа (ауи Апсны агIвадахь-марагIайырта тланыкъвала Ткъварчал къала ашIыпIа апны йаъапI – аредакция ррытаразга) апны йджвыквылтI, уадыргIвана апхъанчIви бзазарта тып Гюэнос ахьыла йайтыпатI, араъа акIвпI йаргьи арамей гIвыра зну апхъанчIви кырбыджь къьакъьа ъагIарауыз.
Апхьахьа датшагьи йшгIацицIахызла, ауи апхъала Джьантыхв апны йанынхуз археологква «йпасу айхазаман» ззырхIвауа агIамта йазцауата зныбыжь щаквдыргылыз анышвынтара дырхъвыхтI, пкъыгIва джьащахъва щарда гIараутI, ужвы ауат руысла наука рхъвыхра акIвшитI. Ауаъа зкьпхьадзара йнадзауата йгIарауыз аджьаз, айха пкъыгIваква йырхъазымкIва ахьапщ йгIалху пкъыгIвагьи гIараутI: жьихьи амальла йчпу ауаса апкъчкIвыни Македонский Александр йахча йашIырпшыта йчпу атачIв пкъыгIви.
АпхъанчIви бзазарта тып Гюэнос ауысла, Джьапуа йшихIвазла, йалныс ауыпI араъа ажра нхараква апхъахьылагьи «сквшы-гIвысквша райхIа» йакIвшарныс.
швталра йа тшаншвцIара атахъыпI.