Сочи археологкви аштадырыгIвчви Дагомыс кыт йачвыхъарамкIва абаза уагIа йдыргылыз апхъанчIви кьльиса йрыхъвашата йгIараутI

Барганджиа Саид

Археологкви аштадырыгIвчви Хушт Мадин, Кудин Михаил, Глазов Константин йгьи Кизилов Андрей Сочи къала ашIыпIаква раргван, Дагомыс тшпсщарта микрорайон апны апхъанчIви кьристан кьльиса абльын хъвашаква гIараутI. Апхьахьаква шхъвыцуала, ауи зыргылыз абаза уагIа рапхъанчIвиква ракIвын. Ауи ахабар АААК ахабарргарта портал йгIарайхIвтI Сочи йтагылу анаука-рхъвыхырта квта аэтносоциал уысква рлаборатория анаука нхагIвы ахIба Кизилов Андрей. Акьльиса абльын хъвашаква гIазауыз агвып дрылан йара Андрейгьи.

Кизилов йшихIвазла, акьльиса андыргыл асквш ужвыгьи тамамта йгьщаквдмыргылстI, ауи анырзахъвдаквыцIуаш апычIв рхъвыхраква ргIарбараква анхIазырхара йгьи ажра нхараква йанрылгара амщтахь акIвпI.

«ХIара ауи (акьльиса – аредакция ррытаразга) мыз щарда хIазыпшгIатI. Араъа йбзазауа бнахчагIвыкI ахIвансхIванква шныкъвауа гIахIайхIвтI. ЙцIыхъвахауата ауыс гIахIдахIвтI», – йхIватI археолог.

Кизилов йшгIаликIгIауала, Дагомыс кыт ъатагылу апсыхIва амщтахь алагъьла Лау кыт (Сочи къала километр 26-ла йачвыхъару атшпсщарта микрорайон – аредакция ррытаразга) «йаъата йбергьльыпI зпхатшарала йгIалкIгIу акьльиса». Апхьахьаква шхъвыцуала, ауи йахъазыта йъагылу йашвхIаусыгIвапI зхъгалра хIагIаз ахIчва ЛаургIа рткъвымгIваца йъарзалхыз. Йалныс ауыпI апсыуа паштахIыгIва агIаныршагIвчва – Лиуан I йгьи Лиуан II – ЛаургIа рткъвым йгIархъшахъыцIта.

Дагомыс апны апхъанчIви кьльиса ащтаква гIазауыз йшырпхьадзауала, ари акыт ъану Лау микрорайони Сочи къали рбжьара адзтшпы апны апхъала абазаква бзазун. ЙгIарауыз акьльисагьи ауат йыруыхварапI.

Акьльиса аквпшыра даквчважвауата Кизилов йшгIаликIгIазла, абльын азбжа йандыргыл йшаъаз апшта ауыхвара ащапIы йаъарата йгIащаквхатI, ауи хIаш алацIала йрыбагъьапI, акьльиса алтар тланыкъва амарагIайыртала йпшитI, агIвадахьыла мачIкI йацарпата.

«Акьльиса аура, аган, ахIагIара гьдууым. Абльынква йагвырццу пхартшахъва хIахъвла йаквыпI. Акьльиса алтар хъвы ауацIала «травертин» – хIва йызпхьауа ахIаш туфла йрыпшдзапI. Ауи ахIахъв тIатIапI, уадынхалырныс майрапI, йаргьи Сочи ашIыпIаква рпны й-IХ-Х-хауа асквшышвква ртлахан акьльисаква андыргылуаз щардала йгIадрысабапуан», – йхIвитI ауи.

Апхьахьаква йшырпхьадзауала, йалкIгIата ахIахъв цIагъа къьакъьаква рцынхъвы ауацIа бльынква рпны ахIахъв пхатшаква ангIадрысабапуаз Византия рпасарей заман акIвын.

УахьчIвала археология рхъвыхраква акIвшаркIвитI, ауат ргIарбараква ракIвпI ари апхъанчIви уыхвара ауыс рыцIа тамамта йызлащаквдыргылуаш.