Саид Барганџьиа

Владислав Арӡынба иҭҵаарадырратә мҩа иазку адокументалтә фильм «Ахеттолог икалам» (ахеттцәа – ижәытәӡатәиу индоевропатәи жәларуп – аред.) дырбан Аԥсны Арепатриациазы аминистрраҿы, жьҭаара 18 рзы. Афильм режиссиорс дамоуп аҭоурыхҭҵааҩ Џьамбул Инџьгьиа.

Инџьгьиа АААК аинфопортал иазеиҭеиҳәеит ахеттцәа ирызкны афильм аҭыхразы аидеиа шизцәырҵхьаз данстудентыз аамҭақәа рзы.

«Ҽнак зны снапаҿы иҟалеит Владислав Арӡынба ишәҟәы, уи усҟангьы адунеи зегь аҿы еицырдыруаз хеттологс дҟалахьан. Нас убри ашәҟәы санаԥхьа нахыс инҭкааны издыруан сфильм зеиԥшрахар сҭахыз. Ус иагьыҟалеит. «Ахеттолог икалам» – иналукааша аҭоурыхтә хаҭара Владислав Арӡынба иҭҵаарадырратә усура иазкуп», – иҳәеит аҭоурыхҭҵааҩ.

Иара иажәақәа рыла, афильм аҭыхрақәа аԥшьган 2015 шықәсазы: еидикылон архивтә фото-видеоматериалқәа, Владислав Арӡынба аус ицызуаз аҵарауаа рыҿцәажәарақәа анҵан.

«Сара слыдҵаалеит Аԥсны раԥхьатәи ахада иԥшәмаԥҳәыс Светлана Џьергьениаԥҳа. Лара исымалдеит акыр иҭбааз афото-видео архив, уаанӡа ауаажәлар рахь ицәыргамыз аматериалқәагьы маҷымкәа изгәылаз, иаҳҳәап Владислав ихәыҷра шықәсқәа рзтәи ифотосахьақәа. Аха ус шакәызгьы, ирацәан хаҭала еизгатәыз аматериалқәа. Кәарма-кәарма афильм аҭыхра ҳаҿын», – ҳәа азгәеиҭеит аҭоурыхҭҵааҩ.

Инџьгьиа ишиҳәаз ала, афильм аус ахьынӡадиулоз Ҭырқәтәыла дцеит, ижәытәӡатәиу Ахеттцәа римпериа аҳҭнықалақь Хаттуса даҭааит (ари ақалақь шьҭоуп Анкара мрагыларахь ала 145 км инацәыхараны, иахьанӡагьы уи ажәытә хьӡы азынханы иҟоуп – аред.). Даҭааит иара убас ахеттологоиа ауниверситет, уаҟа аус руеит аԥсуа-абаза милаҭ рхаҭарнакцәагьы.

«Ауниверситет аҿы ҳаибадырит аҭоурыхҭҵааҩ Езлем Сир Галаши сареи. Лара даԥсыуоуп ҳәа лхы лыԥхьаӡоит. Лара еиҭалҳәеит данстудентыз Владислав Арӡынба ахеттцәа ирызку иусумҭа дшаԥхьаз. Уи усҟан аҭырқә бызшәахь ианеиҭаргаҵәҟьаз акәын. Дзыԥхьаз убас лхы-лгәаҿы инеит, нас иара убри атемала адиссертациа лыҩыртә аҟынӡа», – ҳәа еиҭеиҳәеит Џьамбул Инџьгьиа.

Аҭоурыхҭҵааҩ излаиҳәаз ала, афильм аус адулараҿы зегьы иреиҳаз уадаҩран аматериал азымхара.

«Владислав Арӡынба иполитикатә усура иазку аматериал маҷым. Иҟоуп, афото, авидео, адокументқәа, ихаану ауаа ршаҳаҭрақәа уҳәа убас ирацәаны. Аха иҭҵаарадырратә ԥсҭазаара атәы ҳҳәозар, иаҳдыруа маҷуп. Иаҳҳәап, истудентра шықәсқәа рзы ииҩуаз аҭҵаарадырратә усумҭақәа рыԥшаара дара иуадаҩын», – ҳәа азгәеиҭеит иара.

Инџьгьиа иазгәеиҭеит иара убас, афильм иацу ахәҭагьы ҭихырц игәы ишҭоу.

Адокументалтә фильм «Ахеттолог икалам» актәи ахәҭа 52 минуҭ ыҟоуп, уи иаанарԥшуеит Аԥсны раԥхьатәи ахада Владслав Арӡынба иҭҵаарадырратә

ԥсҭазаара 1945 шықәса инаркны 1980-тәи ашықәсқәа рынҵәамҭанӡа. Афильм аҩбатәи ахәҭаҿы иазааҭгылахоит Арӡынба иҭҵаарадырратә мҩа 1980-тәи ашықәсқәа рынҵәамҭа инаркны аҵыхәтәантәи имшқәа рҟынӡа.