Адунеизегьтәи
аԥсуа-абаза
конгресс

Аҿар рыҿиареи абаҩрҵәыреи рзы АААК аҟәшеи аҿари аспорти русқәа рзы Аҧсны Аҳәынҭқарратә еилаки имҩаҧыргеит IX Абаза жәлар рыхәмаррақәа ирылахәхараны иҟоу аспортсментцәа рҧылара.

АААК аусзуҩцәа Валери Берзениеи, Есма Кәыҵниаҧҳаи, Аҳәынҭеилакы ахантәаҩы Ҭарашь Ҳагбеи аделегациа иалахәу ирызцәырҵыз азҵаарақәа ирылацәажәеит, иара убасгьы аспортсменцәа ақәҿиарақәа рзеиӷьаршьеит. Иааидкыланы, ахәмаррақәа ирылахәуп 37-ҩык Аҧснытәи аспортсменцәа. 

Абаза жәлар рыхәмаррақәа - ари Ҟарачы-Черқьесиатәи Ареспублика абаза қыҭақәеи Аҧсни ргәыҧқәа злахәу аспорттә еицлаброуп. 

2024 шықәсазы, ахәмаррақәа мҩаҧысуеит Ҟарачы-Черқьесиатәи ареспублика, абаза араион,  Аҧсуа ақыҭан. 

Акультура-спорттә фестиваль мҩаҧысуеит ҧхынгәымза 21-23 рзы. Уи шьақәгылазаауеит ҩ-хәҭак рыла: Абаза жәлар ркультура Амши абаза жәлар рыхәмаррақәеи рыла. 
Акультура Амш ишаҧу еиҧш, иазгәарҭоит ҧхынгәымза 23 - Аҧсны Аҳәынҭқарратә бираҟ Амш  аҽны.

Афестиваль аҿы зегьы реиҳа илахҿыху,  аинтерес зҵоу ахҭысқәа шәрыцклаҧшла Аконгресс аофициалтә саити асоциалтә ҳақәеи рҟны.

https://abaza.org/abk/1171

Р.Гәымба ихьӡ зху Аҧсны аҳәынҭқарратә филармониаҿы имҩаҧысит «Агәазыҳәарахь ашьаҿа» зыхьӡыз, афестиваль аконцерт хада. Еиуеиҧшым арепертуар, анагӡаҩцәа рҟазара, иҧшӡаркыз амаҭәақәа, азал аҿы аншлаг – аконцерт алахәцәеи ахәаҧшцәеи ҳамҭас ироуит аныҳәа лаша. Аҧсуа кәашарақәа, аурысқәа жәлар рыкәашарақәа, ҳаамҭазтәи акәашарақәа – ахореографиатә номерқәа зегьы рыдыркылон напеинҟьарыла.

Агран-прии аҧаратә ҳамҭеи еиҩыршеит «Ритмы детства» зыхьӡу Москватәи ахореографиатә ансамбли, «Аурашьа» зыхьӡу Гәдоуҭатәи акәашаратә гәыҧи. Ирыдаҳныҳәалоит аиааира згази, алахәцәеи, абжьгаҩцәеи, ирзеиӷьаҳшьоит анаҩстәи арҿиаратә қәҿиарақәа! Аконцерт иақәымшәаз ракәзар, ирыдаҳгалоит иазҳархиаз авидео кьаҿ.

Ахатә блог аҿы акомпаниа ахаҭарнакцәа еиҭарҳәеит аонлаин-аиҭагага ишацырҵаз абызшәа ҿыцқәа 110, уахь иаҵанакуеит аҧсуа бызшәа, авар бызшәа, ачечен бызшәа, ауаҧс бызшәа. Translate аус адызулоз ражәақәа рыла, уажәтәи абызшәақәа рхыҧхьаӡара ацҵара асервис аҭоурых аҿы зегьы реиҳа амҽхак ҭбаахеит - зхархәара ҟало абызшәақәа рхыҧхьаӡара ҩынтә инарзынаҧшуа еизҳаит. 

Ажәақәа, уимоу аҳәоуқәа шеибгоу аурыс бызшәа аҟнытә аҧсшәахьи, аҧсшәа аҟнытә аурысшәахьи реиҭагара ҟалоит ахархәагаҿи асаит адесктоптә версиаҿи. 
Google Translate абызшәа ҿыцқәа "арҵара" алнаршеит PaLM 2 зыхьӡу, иҧсабаратәым ахшыҩ амодель. Акомпаниа гәыӷуеит иҧсабаратәым ахшыҩ абзоурала абызшәақәа рхыҧхьаӡара зқьынӡа иаздырҳап ҳәа.

Аҧсны имҩаҧысуеит «Агәазыҳәарахь ашьаҿа» зыхьӡу, II Жәларбжьаратәи ахәыҷтәи ақәыҧштәи ахореографиатә ҟазара афестиваль-аицлабра. Уи рхы аладырхәит Урыстәыла еиуеиҧшым атәылаҿацәқәа рыҟнытә ҩышәҩык инарзынаҧшуа артистцәа ҿарацәа. Жәамш имҩаҧысуа афестиваль апрограмма иаҵанакуеит арҵаратәи, арлахҿыхратәи, акультуратәи хәҭақәа. Аҧснытәи Урыстәылатәи акәашаратә коллективқәа злахәыз ахыркәшаратә концерт хада мҩаҧысуеит рашәарамза 29, Р.Гәымба ихьӡ зху Аҧсны аҳәынҭқарратә филармониаҿы. Афестиваль шымҩаҧысуа, артисцәа ҿарацәа ирҵаз, аконцерт хадаҿы ахәаҧшцәа ирзыҧшу – абарҭқәа зегьы аныҧшуеит иазырхиоу ҳрепортаж.

Ахәыҷтәы ҟазара арҿиареи, аҿар рыбжьара агәабзиара иазеиӷьу аҧсҭазаашьа аӡыргареи, ацәаҩашәатә хәдурақәа рырҿиареи адгылара рыҭара еснагь ҳгәы аздууп.

Атеракт инамаданы, рашәарамза 24, 25, 26 Даӷьсҭан ирылаҳәоуп лахьеиқәҵаратә мшқәаны. Ари аҭагылазаашьаҿы, ареспубликеи атәылеи ҳшәыцџьабоит.

Рашәарамза 23, ахәылбыҽха Махачкалеи акурорттә қалақь Дербенти иҟалеит атеракт хлымӡаах - атеррористцәа иаадырҧшит агрессиа, иаанырмыжьит аҧшьаҭыҧқәагьы. Иҭахеит аполициа аусзуҩцәеи, хара здымыз атәылауааи. Гәыкала ҳрыдышшылоит иҭахаз рыуацәеи, рҭынхацәеи, ареспублика ауаажәлари. Аҧсуа-абаза жәлар рхәыцрақәеи рыматанеиреи иҭахаз рҭаацәа ирзынархоуп. Згәабзиара ҧырхага аиуз зегьы ирзеиӷьаҳшьоит хара имгакәа ргәабзиара аиҭашьақәыргылара.

Ари атеррористтә қәылара - милаҭрацәала ишьақәгылоу ареспубликаҿы ауаажәлар ракзаара аркәадара иазкуп. Ацәгьаура ҟазҵаз рхы мҩаҧыргоит гәымхарала, урҭ зқәыло абџьар зкым, хара здым ауаа роуп. Ауахәамеи асинагогеи ҧырхага арыҭара хықәкыс иамоуп ажәлар аимак-аиҿак рыбжьаҵара. Урыстәыла - иқәынхо зегьы ҳаҭырла иахьырзыҟоу, милаҭрацәалеи динрацәалеи ишьақәгылоу тәылоуп. Ари аҩыза ахлымӡаахра згәаӷьыз аичырчаҩцәа рхықәкы рзынагӡом, ацәгьауцәеи аиҿкааҩцәеи ракәзар, хымҧада ирықәнагоу ашьауӷа иақәдыршәоит.

Атерроризм, уи хкыс изеиҧшразаалакгьы - ишьаҭарку ауаҩы ихәдурақәа рцәа зырцәгьо хҭысуп. Аха ҳара пату рықәаҳҵоит ачҳара, арыцҳашьара, апатуеиқәҵара, ахьамҵра реиҧш иҟоу аҟазшьақәа. Ианакәызаалак, урҭ аҟазшьақәа ракәын аҵыхәтәаны ацәгьара иаиааиуазгьы.

Гәыкала адгылара аарҧшны ишәыдышшыло, Адунеизегьтәи аҧсуа-абаза конгресс Иреиҳаӡоу ахеилак Ахантәаҩы М.Х. Егзакь.

Аҧсуа-абаза диаспора рлитературатә хәылҧазы мҩаҧысит Неватәи амҩаду аҿы иҟоу “Ажурналист иҩны” ахыбраҿы. Асасцәеи алахәцәеи еизеит ажәеи, аҟазареи, акультуреи рдунеи иацу рдунеи иалаҧшразы.

Ахәылҧаз аҳәаақәа ирҭагӡаны имҩаҧысит еицырдыруа аҧсуа-аурыс шәҟәыҩҩы, апоет Владимир Михаил-иҧҳа Делба иҩымҭа “Ауахәамеи, астадиони, апарки рыбжьара” ацәыргара. Ашәҟәыҩҩы дрылахәуп апоетцәеи, аессеистцәеи, ановеллистцәеи Урыстәылатәи рцентр, Урыстәыла алитераторцәа рхеилак, UNESCO асахьаҭыхцәа Жәларбжьаратәи рфедерациа. 

Асценаҿы иқәгылеит аҵарауаа, аҟыбаҩ злоу апоетцәа ҿарацәа, ашәҟәыҩҩцәа, ҳаамҭазтәи аҧсуа ашәақәа рынагӡаҩцәа. Асасцәа ргәы иақәшәеит аҧсуа-абаза жәлар рлитературеи ркультуреи рзы рхы ҧыршәар ахьрылшоз авикторина. Аусмҩаҧгатә хыркәшан напеинҟьарыла, насгьы ахәылҧаз аиҿкааҩцәеи алахәцәеи рџьабаазы иҭабуп ҳәа рарҳәеит. Ахәылҧаз алахәцәа ргәаҿы иаанхеит ирнырыз ацәаныррақәеи, агәацҧыҳәареи.

Аедыгьтәылатәи аҳәынҭқарратә университет азыҳәаҩ Мариана Кармова қәҿиарала илыхьчеит “Абаза бызшәа абызшәарацәаратә ҭагылазаашьаҿы: асоциолингвистикатәи алингвокультуратәи аспектқәа” зыхьӡыз адиссертациа. 

https://abaza.org/abk/1170